گفتگویی با محترم پوهنوال داکتر اسدالله حیدری
( هفدهمین سال نشراتی )
تاریخ نشر : پنجشنبه ۲۲ جوزا ( خرداد ) ۱۴۰۴ خورشیدی – ۱۲ جون ۲۰۲۵ میلادی – ملبورن – استرالیا
۲۴ ساعت تصمیم گرفته است تا ازین پس بصورت
هفته وار گفتگو هایی را با همکاران قلمی اش انجام
دهد که اینک نخستین مصاحبه را که با محترم پوهنوال
داکتر اسد الله حیدری صورت گرفته حضور
خوانندگان محترم پیشکش مینماید.
=====================
بشیر هروی :
جناب داکتر صاحب حیدری گرامی با امتنان از همکاری های قلمی شما و همچنین سپاس از اینکه وقت گرانبهای تانرا در اختیار ما گذاشتید تا صحبتی با هم داشته باشیم، میخواهم در نخست خود را برای خوانندگان محترم سایت ۲۴ ساعت معرفی کنید و بفرمایید صاحب چند فرزند میباشید ؟
داکتر حیدری:
بنام خـداوند لـوح و قـلـم
حقیقت نگار وجود از عدم
در ابتدا وقبل ازمعرفی کوتاه خود سلام های گرم وصمیمانۀ خویش را خدمت همه خوانندگان گرامی وهمکاران سایت وزین ۲۴ساعت ،اخصاً بنیانگذارآن آقای محمد مهدی بشیر وبرادر گرامی شان آقای قیوم جان بشیر، فرهنگیان ساعی ونیکوکار جامعۀ افغانی ما درملک غربت تقدیم میدارم.
اینجانب پوهنوال داکتراسدالله حیدری ولد مرحوم حاجی محمد حیدرخان،قوم الکوزی وسکونت آبائی،آببازک ولایت لوگربه تاریخ دوم عقرب ۱۳۱۶ هجری شمسی مطابق ۲۴ اکتوبر ۱۹۳۷میلادی درچنداول، شهر زیبای کابل دیده بجهان گشودم.ازآوان طفولیت به تلاوت قرآن عظیم الشأن علاقۀ زیاد داشتم.وقبل ازرسیدن به سن بلوغ تلاوت قرآن کریم را با تجوید
آموخته بودم.
تعلیمات مکتب را الی صنف نهم درلیسۀ عالی نجات و صنف دوازدهم را درمکتب تخنیک ثانوی و با درجۀ اعلی به پایان رسانیدم وبدون گذشتاندن امتحان کانکورشامل دانشکدۀ انجنیری دانشگاه کابل گردیدم.
درسال ۱۳۴۱ازدا نشکدۀ انجنیری دانشگاه کابل با احراز درجۀ اول فارغ وبلا وقفه درکادرعلمی همان فاکولته شامل وظیفه گردیدم.
بنده ازلطف بی پایان الهی دارای سه دختروسه پسرمیباشم که همه دارای تحصیلات عالی میباشند.
از فرزندانم ۱۲ پسرو۹ دختر،نواسه دارم که همه ازلطف الهی صحتمند میباشند.
سه پسرم با همسران واطفال شان با دو دخترم با فامیل های شان در شهر
سدنی منطقۀ کمپلتون ودر نزدیکی ما زندگی مینمایند. یک دخترم با همسر واطفالش در امریکا اقامت دارند.
بشیر هروی :
لطف بفرمایید در مورد کار و فعالیت های قبلی تان در افغانستان قدری روشنی بیاندازید و همچنین بفرمایید در حال حاضر مصروف چه کار ها می باشید؟
داکترحیدری:
بنده درافغانستان عزیز غیراز وظیفۀ مقد س استادی بکدام کار دیکری دولتی یا شخصی مصروفیت نداشتم. دروطن محبوب ما پیش ازاعزامم برای تحصیلات عالیتر به اتحاد جماهیرشوروی سوسیا لیستی آنوقت مدت دوسال را با استادان امریکا ئی درفاکولتۀ انجنیری تدریس مینمودم.
بعدازختم موفقانۀ تحصیلات درشوروی وبازگشت به وطن عزیزم در اواخر سال ۱۳۴۹ درانستیتوت پولی تخنیک کابل وفاکولتۀ انجنیری دانشگاه ننگرها ر در دیپارمنت های ساختمانهای صنعتی ومدنی،مهندسی ،سرک سازی وبند و انهارتا ترک اجباری وطنم برای مدت پانزده سال ، دیزاین وسنجش ساختمان های آهنکانکریتی را تدریس میکردم. باصطلاح انگلیسی مضمون:
Reinforced Concrete Constructions
درحال حاضر درسدنی از جملۀ متقاعد ین بوده درخانه ویا درمسجد با خواندن ونوشتن مصروف میباشم.
بشیر هروی :
علت ترک وطن و پیوستن به خیل مهاجرین چه بوده و در کدام سال وارد آسترالیا شدید و در حال حاضر در کدام شهر زندگی می کنید؟
داکتر حیدری:
بنده مانند صدها وهزاران افغان وطنپرست که نخواستند تحت قیادت غلامان حلقه بر گوش وقلاده بر گردن روس های اشغال گر خد مت نمایند، قصد ترک وطن محبوب خودرا گرفته وچهار بار کوشش نمودم که یکبار در نیمه راه گرفتاروزندانی شدم.بلاخره دراگست سال ۱۹۸۵ باقبول خطرات بسیار زیاد ازراه کوه های صعب العبورلوگرو تره منگل با همسر واطفالم پس از سه شبانه روزسفرداخل خاک پاکستان گردیده و مدت یکسال دراسلام آباد اقامت داشتیم.سپس بتاریخ ۱۶ جولای ۱۹۸۶ وارد شهر زیبای سدنی شدیم. تاحال دراین شهر زندگی داریم.
بشیر هروی :
طوری که اطلاع یافتم از شما بیشتر از ۲۰ جلد کتاب با عناوین مختلف به زیور چاپ آراسته شده ، لطفآ بگویید که این کتب در چه موردی نگارش یافته است ؟
داکتر حیدری:
پیش ازترک اجباری وطن عزیزم ۲۵ اثرعلمی مسلکی نشر شده داشتم برعلاوه دوکتاب درسی اولی راجع به ساختمانهای کانکریتی ودومی در باره ساختمانهای سنگی وخشتی آماده چاپ شده بود که متأسفانه ترک وطن نمودم.از سرنوشت آن کتابها تا امروز معلوماتی ندارم.شاید لقمۀ آماده خوراک گرگان شده باشد.از زمان آمدنم به آسترالیا تا حال آثار نشر شدۀ نثری ونظمی ام قرار ذیل می باشد:
خلاصۀ تجوید، چاپ سدنی،
راهنمای مناسک حج (فشرده وبزبان ساده)، چاپ سدنی،
تعلیم قرآن عظیم الشأن برای نوآموزان، چاپ اول سدنی ،
تعلیم قرآن عظیم الشأن برای نوآموزان چاپ دوم، ایران،
برگ سبزمجموعهء اشعار، چاپ سدنی،
فریاد مهاجرمجموعهء اشعار، چاپ اول ایران،
مختصری از تعلیم تجوید قرآن کریم، چاپ ایران،
فریاد مهاجر مجموعهء اشعار، چاپ دوم ایران،
فاطمهء زهرأ (س) شمهء از ولادت تاشهادت، چاپ سدنی،
گزیدۀ مقالات اسلامی،اخلاقی،اجتماعی، فرهنگی وسیاسی چاپ سدنی،
قلب آسیا مجموعهء اشعار، چاپ سدنی،
گزیدۀ اشعارمشتمل از مناجاتیه ها،میهنی ،سیاسی،قطعات ،دوبیتی ها رباعیات وتک بیت ها،چاپ سدنی،
منتخب سروده ها چاپ سدنی،
درد ها ورنج های وطن، چاپ سدنی،
دوبیتی ها یا رباعیات، قطعات وتک بیت ها، چاپ سدنی،
کلیات اشعارجلد اول، چاپ سدنی،
کلیات اشعار جلد دوم، چاپ سدنی،
کلیات اشعارجلد اول چاپ دوم،چاپ سدنی،
کلیات اشعار جلد دوم چاپ دوم ، چاپ سدنی،
مجموعۀ شعری یاد وطن، چاپ سدنی،
مجموعۀ شعری عشق وطن، چاپ سدنی،
جانیا ن مسند نشین، مجموعۀ شعری، چاپ سدنی،
دزدان حرفوی، مجموعۀ شعری ،چاپ سدنی،
یاد گل های وطن، مجموعۀ شعری،چاپ سدنی،
وطن جانم کجا ئی؟ آمادۀ چاپ کردن است.
بشیر هروی :
در مورد سرودن شعر میخواهم بدانم که از کدام سال به سرودن آغاز نمودید و در کدام قالب های شعری می سرایید؟
داکترحیدری:
بعد از آمدن به سدنی ودرک هجران ودوری وطن، از سن شصت ودو سالگی (۱۹۹۹)بسرودن اشعارمیهنی آغاز نمودم. راجع به قالب های شعری پرسان کرده اید.باید بعرض برسانم که:
ندانستن شرم نیست مگر ندانستن ولی تظاهر بدانستن شرم است. چون در نوجوانی وجوانی که ایام آموختن قالب ها وسبک های شعری بود، من از شعر و شاعری و ادبیات کاملاً بدور بودم واز قالب های شعری و سبک های شعری نابلد میباشم.
بشیر هروی :
آیا به جز از سرودن شعر درکار های فرهنگی و اجتماعی دیگر در شهر محل سکونت تان فعالیت دارید یا خیر؟
داکترحیدری:
بلی درهرگونه فعالیت های مثبت ومفید بقدر توانم حصه می گیرم،
قابل ذکر است که با رسیدن به سدنی دیپلوم وسایراسناد تحصیلی خودرا برای ارزیابی به مقامات مربوط دولت آسترالیا فرستادم که دیپلومم بدرجۀ دکتورا P H D تأیید و تثبیت شد.ازابتدأ آمدنم به آسترالیا درتمام مجالس اسلامی،اجتماعی وفرهنگی هموطنانم سهم فعال داشتم.
قرارگفتۀ حضرت حافظ که میفرماید:
حافظ چو شدی پیر ازمیکده بیرون شو. منهم حالا که ۸۷ سال دارم واز فعالیت های اجتماعی ام خیلی ها کاسته شده است.
مگر بارزترین فعالیتی که درجمع یک تعداد هموطنان عزیز خود داشتم تأسیس انجمن فرهنگی المهدی(عج) در سال ۱۹۹۴ بود و متعاقباً اعمار مسجد ومرکز اسلا می المهدی (عج) بود که در سال ۱۹۹۹ در حضور بالغ برهزارنفر اعم از ذکور واناس ونمایندگان دولت های اسلامی ودولت آسترالیا رسماً افتتاح گردید.
بشیر هروی :
شعر را چگونه تعریف میکنید و به نظر شما شاعر خوب کیست و از چه خصوصیاتی میتواند برخوردار باشید؟
داکتر حیدری:
من درخود شا یستگی ولیاقت آنرا نمی بینم که شعر را تعریف کنم مگر استاد ملک الشعرأ “بهار” راجع به شعرمیفرمایند:
شعر دانی چیست؟ مرواریدی از دریای عقل
هست شاعرآنکسی کاین طرفه مروارید سفت
صنعت وسجع قوافی هست نظم ونیست شعر
ای بسا ناظم که نظمش نیت الا حرف مفت
شعر آن باشد که خیزد از دل و جوشد زلب
باز در دلها نشیند هر کجا گوشی شنفت
در ارتباط به قسمت دوم سؤال شما باید بگویم : به نظر من شاعرخوب کسی میباشد که اشعارش دارای پیام ومحتوای خوب بوده وسهل وآسان فهمیده شود.
بشیر هروی :
اشعار کدام شاعران را بیشتر می پسندید؟
داکتر حیدری:
هر شاعری که اشعارش ساده وسلیس،روان والهام بخش باشد بیشتر می پسندم.
بشیر هروی :
نظر تان در مورد سایت ۲۴ ساعت چیست و از کدام سال به همکاری آغاز نمودید:
داکتر حیدری:
من سایت وزین ۲۴ ساعت را مانند باغی پرازگلهای رنگا رنگ دانسته وخدمات این سایت را برای فرهنگیان وطن عزیز ما نهایت مفید میدانم و از دومین سال افتتاح آن در زمره همکاران این سایت وزین می باشم.
بشیر هروی :
برای جوانان هموطن ما که در دیار غربت زندگی می کنند چه توصیه ها ی دارید؟
داکتر حیدری:
توصیه های من برای جوانانیکه دردیار غربت زندگی میکنندعبارت است از: اولاً خداوند کریم ودین خودرا فراموش نکنند. بعداً وطن محبوب خود را ازیاد نبرده واز کمک های مادی ومعنوی خود به غربا ، مستمندین و ایتام وطن دریغ نفرمایند.چنانچه گفته اند.
برگ سبزی بگور خویش فرست
کس نیارد زپس توپیش فرست
بشیر هروی :
در پایان اگر پیام و یا مطلبی است که نپرسیده باشم لطف نموده بیان کنید.
داکتر حیدری:
درآخر میخواهم راجع به سوابق تحصیلی ام در اتحاد شوروی سابقه قدری روشنی بیاندازم.
در اواخر میزان ۱۳۴۳ برای تحصیلات عالیتر در زمرۀ ۴۸ نفرهم میهنان باتحاد شوروی اعزام گردیدم. در حوت ۱۳۴۹ بعداز ختم موفقانۀ تحصیلات واخذ درجۀ دکتورأ در رشتۀ ساختمانهای کانکریتی تقویه شده بوطن محبوبم عودت کردم .
سال اول رفتن بشوروی را در تاشکند مرکز ازبیکستان برای آموختن لسان روسی سپری نمودم. بعداً ازجملۀ ۴۸ نفرما ۳۲ نفردرقسمت های اروپائی تقسیمات شده وباقی ۱۶ نفر بشمول بنده در تاشکند ماندیم. هیچ یک ازین جمله به ماندن در تا شکند راضی نبوده وهمه قول و قرار گذاشتند که در تا شکند درس نمی خوانند وباید مثل دیگران در شهر های اروپائی تقسیمات گردند.
باکمال تأسف که حتی یکنفرغیرازمن به قول و قرارخود ایستادگی نکردند. ومن برای دوماه در تاشکند وماسکو بسیار کوشیدم حتی با معین وزارت تحصیلات عالی شوروی قسمت خارجی ها درین باره صحبت کردم که کاملاً بی نتیجه بود وآن فرعون زمان برایم گفت ؛غیر از تاشکند هیچ جای دیگر نمی توانی درس بخوانی.
برافروخته شده وپاسپورت خود رابه شدت روی میزش زده وگفتتم تکت و ویزایم را بدهید بوطن عزیزم میروم .آن فرعون برایم گفت برو از سفارت خود بگیر.ازآنجا مستقیمآً نزد مرحوم جنرال عارف خان سفیر کبیر افغانستان در ماسکو رفته وتمام جریان را خدمت ایشان بیان کردم.
مرحوم جنرال عارف خان که واقعاً یک شخص وطن پرست بود ومن قبلاً ازتاشکند برای شان نتائج سه سالۀ مکتب تخنیک ثانوی وچهارسالۀ فاکولتۀ انجنیری خودرا فرستاده بودم وایشان از مشکلات تبدیلی ام کاملاً واقف بودند، با بسیار لطف ومهربانی برایم گفتند، برو پسرم اگر تا فردا همین وقت تبدیلت نکردم نام خود را عارف نمی گذارم.همین بود که فردا همان وقت بخدمت ایشان رفتم.رویم را بوسیده وگفتند فردا ساعت ۸ صبح در ستیشن قطار لینن گراد نمایندۀ انستیتوت انجنیری ساختمانی لینن گراد استقبالت می نماید. جنرال عارف خان ازعزم راسخ واستقامت بی پایانم ستایش نمودند.
بلاخره از لطف بی پایا ن الهی وکمک مرحوم جنرال عارف خان که خدایش غریق رحمت بی پایان خود بگرداند از مشکلات تبد یلی خلاص شده ودر یکی از بهترین انستیتوت های انجنیری ساختمانی آنوقت شوروی به درس های خود ادامه دادم.
بعدازختم تحصیلاتم، از تیزس دکتورای خود در شورای عالی دفاع تیزسها که مشتمل از ۱۷ پروفیسورعالی رتبۀ آن انستیتوت بودند، از لطف خدای بزرگ آنچنا ن دفاع نمودم که همه اعضای شورای دفاع باتفاق آرأ برایم رأی مثبت دادند.
ناگفته نماند که برعلاوه آثار منتشرۀ فوق ،اشعار ومضامین بنده که از ویب سایتها گفتمان،کاتب هزاره،۲۴ ساعت ،رهروان،خاوران،روزنه، کابل ناته ،افغان جرمن،شعرافغانی، هفته نامۀ وزین افق، هفته نامۀ وزین امید درامریکا،اخبارها ومجلات چاپی آسترلیا مانند آریانا، مجلۀ گلبرگ ،مجلۀ آفتاب،نوای فرهنگ وانیس مهاجر بالغ بر صد ها مطلب بچاپ رسیده است.همچنان درگوگل وبعضی سایت های دیگروفیس بوکهای افغانی ما آثارزیادی از من بنشر رسیده است.
ازنگاه ترفیعات دولتی ،در ثور ۱۳۶۳ برتبۀ دوم ترفیع نمودم. مطابق لایحۀ ترفیعات علمی پوهنتون کابل در سرطان ۱۳۵۳از رتبۀ پوهنمل به رتبۀ پوهندوی ترفیع نمودم. مگرترفیع پوهنوالی ام با وجود داشتن بیشتر ازدو چند آثار لازمه برای ترفیع ، متواتر رد میشد. سرانجام با مشکلات زیاد وسه سال بعد ازوقت لازمۀ آن برتبۀ علمی پوهنوال ارتقأ نمودم.
بشیر هروی :
جناب داکتر صاحب از اینکه به سؤالاتم پاسخ دادید از شما تشکر و قدردانی نموده ، سعادتمندی و طول عمر با برکت برایتان تمنا دارم.
داکتر حیدری:
برادر گرامی آقای قیوم جان بشیرهروی ، شما وبرادر بزرگ تان آقای مهدی جان بشیر از فرزندان مرحوم استاد علی اصغربشیر هروی شاعر، نویسنده ومنجم بی بدیل، مهد فرهنگی وطن عزیز ما میباشید ودر راه شگوفائی فرهنگ وطن بسیار زیاد می کوشید جهان سپاس.از این همه زحما ت شبا روزی تان. اجر تان با خدا باد.
با عرض حرمت
۱۲ جون ۲۰۲۵