تاریخ نشر : سه شنبه ۱۳ سنبله ( شهریور ) ۱۴۰۳ خورشیدی – ۳ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی – ملبورن – استرالیا
تقریظ محترم محمد آصف نهان بر کتاب ” فریاد مهاجر “
اثر محترم پوهنوال داکتر اسدالله حیدری ادامه نوشته…
تاریخ نشر : یکشنبه ۱۱ سنبله ( شهریور ) ۱۴۰۳ خورشیدی – ۱ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی – ملبورن – استرالیا
تقریظ زنده یاد استاد یوسف کهزاد
بر کتاب فریاد مهاجر اثر
پوهنوال داکتر اسدالله حیدری
بسـمـه تعــا لی
شعــر، یک جا ذ بهء شفـا ف زند گـیست، از سکـوت بیـرون می آ ید و به سکـوت برمیگــردد، درحـقیـقـت شعر در ناگها نی بودن و بیرون از سکوت است.
وقتـیکه در جـوهـر هـنـر تـأمل کنیـم، می تـوا نیـم با یـن حـقیقت برسیم که تما م هنـر ها، قا بلـیـت آ نرا دا رنـد با هم ادغام شوند ویا وجوهی ازمشخصه های یکـدیگـر را وا م بگـیرند،ازهمینجا ست یک تا بلــوی نقاشی را گفته میتوانیم که یک پا رچه شعـر بوسیلهءرنگهاست ویا سعدی نقاشیست بوسیلهء کلمات . هـر وقت یک اجتـمـاع تحـولا ت ودگـرگـونی هــا یــش بیشترباشد،به همان اندازه ادبیات وفــرهـنگ آن اجتماع نیز تنوع بیشتر خواهد داشت.
درین اوا خـریک نسخه ازچکـیده ها ی اد بی دوسـت دا نشمند م دا کـترا سدا لله حیدری بنام« فریاد مهاجر»ازآنطرف اوقیانوس ها بدستم رسید وازمن تقاضا شده بود تا یک مقـدمهء کوتا ه برا ن بنویسـم.
باور کـنیـد از یک هـنـرمـنـد سا لخـورده یی مـثـل مــن، کـه هیچگاه ادعا ی شا عــر بودن را ندا شـته ام،چگــونه میتوا نم چند سطری بنویسم تا سروده هـا ی نا ب آ ن شا عـر درد رسیده را صد مه نزند.
ما امروز با د نیای قـراردا د ها ی خـسته وبی رمـق انسانی مواجه هستیم که همه دوستیها وعشق ها، تجلیا ت معنوی خودراازدست داده و درزیرتا زیا نهء ما ده گرایی مسخ شده ا ند. ا نسا ن ها ی ا مروزا زیکــد یگـرمی ترسند و هرلحظه در جدا ل زند گی کمر به قتل یکد یگرمی بندند.
«فریاد مهاجر» مجموعه یی ازا شعا رمحترم دا کـترحید ری است که لـبریزاز دردهـای بیـوطنی وســـوزش های غربت نشینی است که سالها در زمین احساسات وطنپرستانه او ، علف های هـرزهء آوا رگی سربلـند کرده وفضای زندگی را برای گـلهـای آرا مـش وکرامت های انسانی، تنگ ترساخته است.
قـرا ریکه خودش اعترا ف کرده است، از شصت ودو سالگی به شعرسرایی آغاز نموده ودر گنجینهء سروده ها ی خود به دوعشق پناه آ ورده است، عشق بخدای عـالـمیـا ن وفـرستا دهء اوســرورکـا ینـا ت حضرت محمـد (ص) واهـل بیتش وعشق به وطن ازدست رفته ا ش.ا ین د وعشـق به مـرحـله یی ا وج می گیرد که سکوتش به فریا د تبدیل میشود ودرسرایش های مذهبی ومناجاتیه ها که آغازگر دیـوا نـش اســت،اندوخته ها ی کا مل خودرا، درپرتواستعداد سرشارخود،بسیار استا دا نه به تجربه گرفــته است.زمانیکه بیاد وطن می افتدآرزومی کند صدای خـودرادرگوش سنگپاره های وطن عزیزکه هنوزعشق ها با نفرت آمیخـتــه است وهـنوز جسا رت وشرا فـت که ازآرمانهای انسانی پاسداری میکند، و چراغها یشا ن در معرض با د ها ی نا مساعد قراردا رد، برساند.
می بینیـم که امـروزدرکـشورمن وتو، بوی زندگی رفته است،آب ها شرم آلود شده وســا یه ها زیرلگـد های د شمـن خُرد شـده اند وامیـد هابخاطر یک فردای روشـن بیش ازسه دهه با مـردم گـرسـنـه خدا حافظی میکنند وفقرا به این فکر استند که با مردن خود چه کنند.
ما هـم درهـرسرزمـیـن ودرهــروطــن عـا ریـتـی کـه آواره شده ایم، بـا پـردا خـتن به درگیری ها ی روحی وجسمی،حقیقت زند گی رافرامـوش کـرده ایم.
اصولاًهـرجامعه ازانسا ن ها شخصیت کا ذ بی میسازند. ارزشها وقوانین پوچ مادی درجوامع متمدن امروزین جهان، مانعی اسـت برای شنا خت عـمیـق ارزشها ی وا قعی ودرون گرایی درجهت کسب حقیقت ما آواره ها. دیگـر را هی برا ی انسا ن امــروز بـا قی نما نده است،جز اینکه بحرکت بیا ند یشـد، تا اند یشـه ها ی پاک انسانی خودرادرپای تندیس های پرزرق وبرق مادیا ت، قربا ن نسا زند. روی این مفـکوره “فریاد مهاجر”تحفهء با ارزشی برا ی تمــا م ا فغــا ن ها عقیده مند وبا درد است.
در اخیر من بحیث یک هـنرمنـد دور افتا ده از آ غـوش وطن، به شـاعــرتوانا دا کـتر اسـدالله حیـدری کـه بـا تراوشات ادبی خود مشعل دیگری را درفضای ادبیا ت برونمرزی ما روشن سا خته است،صمیما نه تبریکات خودرا ابراز می کنم وازپروردگارعدا لت وآگهی وآفریدگار قلم واندیشه طول عمر و پیروزی های بیشتر شا نرا استدعا مینما یم.
« چه سودازاینکه پس ازمرگ،مال وزرما ند
خوشـا کسـیکه ازو درجهــا ن اثـــر مـا ند »
یو سف کهزا د
یک روزی از روزهای ماه جون ۲٠٠۶
سا نفرا نسسکوـ ا مریکا
تاریخ نشر : شنبه ۱۳ اسد ( مرداد ) ۱۴۰۳ خورشیدی – ۳ اگست ۲۰۲۴ میلادی – ملبورن – استرالیا
تقریظ دوکتور حجت السلام و المسلمین
سید حسن اخلاق
از بختیاری های من در آمریکا , آشنایی و همنشینی با شاعر شیرین سخن , صریح البیان , نغز گفتار و فرهیخته جناب نذیر ظفر است .
حدود یک دهه است که با این دوست نازنین, موانست دارم ؛ از همصحبتی با او لذت میبرم , از احساس زلال او به حس میا یم و از خوانش پر شورش , به وجد و اکنون خوشحالترم که می بینم مجموعه ی تازه ی از اشعار او , زیر نام ( آرا ) زیب و زیور ادبیات و احساسات معنوی ما می گردد تعریف فیلسوف و متاله بزرگ خواجه نصر الدین طوسی از شعر در (( اساس الاقتباس )) تعریف معیاری شعر در فرهنگ فارسی و اسلامی شد که: ( شعر کلامیست مخیل ,مولف از اقوال موزون متساوی مقفی ) که دو عنصر ( خیال انگیزی ) و ( دارای وزن و قا فیه) را بهم می امیزد.
شرط نخست از منطق یونان گرفته شده و شرط دوم از ادبیات عربی – فارسی سپس خواجه در ( معیار الاشعار) معیار های ریز تری را بدست میدهد تا بیا موزاند که (خیال انگیزی زبانی) گوهر شاعرانگی است , وچون سخن از زبان شاعرانه می رود باید حساب دو چیز مشابه را از شعر جدا نمود : واژگان بی معنا و الفاظ مهمل یا واقع گویی های غیر خیال انگیز ,ولی مقفا و موزون . شارح ابن سینا, میافزاید که یونانیان , تخیل را تمام گوهر(ماهیت) شعر دانسته اند اما مسلمانان آنرا بخشی از گوهر (قصل) شعر وی همچنین به رابطه ( وزن داشتن) و (خیال انگیزی) می پردازد و قافیه را بخش گوهری برخی از انواع شعر , مانند قصیده و قطعه, نه همه انواع شعر و گوهر آن,در فضای ادبیات کلاسیک و جهانبینی کهن شکل گرفته است که سخن پیرامون خیال و زبان , انکشافات جدید را نیافته بود.با این همه , منبعی استوار و معیار های قویم برای شناخت شعر , تجربه شاعرانه , نسبت شعر با فر هنگ , نقد شعر, تفاوت خیال انگیخته و خیال انگیز, و رابطه خیال با زبان را فراهم میسازد.( آرا ما را به جهان و بیان خواجه نصرو) فهم کلاسیک از شعر و شاعرانگی میبرد ولی در آن , متوقف نمیگذارد.اشعار ( ظفر) دنیای کلاسیک را با دغدغه های مدرن پیوند میزند و این رویا رویی دو جهان را در جان سوژه های از افغانستان به تصویر میکشد ,تصویری که ( موضوع) خود را در جان خواننده هاش بر میانگیزد . زبان (ظفر) بنظر میرسد که زبان کلاسیک است , اما انعکاس درد مدرن و دود مدرنیت است . ساده گی زبان و صراحت خیال بهم می پیوندند تا خواننده, فارغ از هیا هو های هر سویی , خود را ببیند درد خود را بخواند و بشتابد (که دیدن یار قضا) نشود و , صد البته , دست خویش را در پشت ( سوخت میهن) متوجه شود .
(آرا) احساس و امید ایمان و عصیان و درود و سرود را بهم میامیزد تا مخاطب را سیر انفسی و آفاقی زنده گی در دهه های اخیر دعوت کتد . عواطف شخصی به موازات احساسات ملی و دغدغه های انسانی مطرح می شوند. پدر و مادر یاد می شوند ,همسر و دختر نازدانه ناز می شوند و نواسه, قدر می بیند تا یاد آور شوند که آواره افغانستان هم مانند دیگر انسانهای شاد این دنیا , ریشه و پیوند و شاخه دارندو عشق و قدر شناسی و امید می شناسند .با هم مسلکان مشاعره صورت می گیرد و به دوستان فر هیخته و گلفروش , شعر هدیه می شود تا قدر دوستی و لذت با هم بودند یاد آوری شود.شاعرهمچنین به صراحت از( مرده پرستی ) می نالد و ملالت خویشرا از رنج روزگار و بیوفایی بتان نهان نمیدارد. (ظفر) با ظرافت در برابر مفاهیم دینی رابطه های دو سویه بر قرار می سازد: از سویی ماه صیام و شب قدر و بنده گی برای او مایه جلای جان و و گشایش معنویست و ازدیگر سو, متاثراست که چگونه این مفاهیم ,وارونه می شوند و مورد سو استفاده قرار می گیرند تا تصویر خشن از خدای مهر بان ارایه دهند، بناآ انعکاس صدای عارفان و عا شقان می گردد وقتی می گوید ( بر ما ثواب هردو جهان جز وصال نیست).
( آرا) گاه و بیگاه با موارد عینی و جزیی از درد و رنج های زنده گی در افغانستان امروز تماس می گیرد ؛ جایی زبان یتیم بازمانده از انتحاری می گردد ؛ و جای دیگر متذکر می شود که طی چند دهه کو تاه چگونه جانیان به قهرمانان تبدیل شدند .هنگامیکه شاعر می سراید: ( میروم بی نشانه یعنی من) درواقع آیینه ی تمام نمای انسان امروز درافغانستان می گردد. با حالتی نوستالوژیک از کارز, قرغه وخنجان یاد می شود ومیافزاید ( شادی درین زمانه ندارم مرا ببخش).
از جایی که (آرا) انعکاس درد ها و جانهای سوخته است نمی توان بر شاعر خرده گرفت ( عیب مکن گر سخنم سوخته) اما می توان به او دست میرزاد گفت که این درد ها را با زبان ساده , بیان طبیعی, اظهار بی نقاب , واحساس ناآلوده شریک ساخته است.اوهمچنین روایت شا عرانه بی پیراهای ازفرهنگ کابل و کابلی ها اراهه می دهد.اینها سر مایه های کمی نیستندکه کتاب به خواننده خویش تقدیم میدارد . امیدوارم که ( آرا) جای شایسته خودرا دربین آثارادبی ومردم شناس بیابد. من هم نشر این اثرات به دوست گرانمایه ام جناب (ظفر) فامیل محترم و دوستان شان تبریک می گویم ومسرت خویش وجامعه فرهنگی وعلمی را ازنشرآن ابرازمی دارم.
داکتر سید حسن اخلاق
واشنگتن – دی سی