گفتگویی با محترم رسول پویان شاعر ، نویسنده و پژوهشگر
( هفدهمین سال نشراتی )
تاریخ نشر : چهارشنبه ۲۹ اسد ( مرداد ) ۱۴۰۴ خورشیدی ۲۰ آگست ۲۰۲۵ میلادی – ملبورن – استرالیا
در ادامهِ گفتگو با همکاران قلمی سایت ۲۴ ساعت
اینک صحبتی داریم با جناب محترم رسول پویان
شاعر ، نویسنده و پژوهشگر
توانای کشور که حضور
خواننده گان محترم پیشکش میگردد.
پرسش :
جناب پویان گرامی با سپاس و امتنان از همکاری های قلمی شما میخواهم در نخست خود را برای خوانندگان محترم سایت ۲۴ ساعت معرفی نموده بفرمایید صاحب چند فرزند میباشید ؟
پاسخ :
رسول پویان، زادگاه شهر هرات؛ دارای چهار فرزند.
پرسش :
لطف نموده در مورد کار و فعالیت های قبلی تان در افغانستان قدری روشنی انداخته و همچنین بفرمایید در حال حاضر مصروف چه فعالیت ها می باشید؟
پاسخ :
پس از فراغت از دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه کابل مدتی در بانک مرکزی افغانستان در هرات مشغول کار بودم. در دورۀ مهاجرت در پهلوی دیگر شاعران فرهیخته در انجمن شاعران مهاجر فعالیت داشتم.
در این دوره برای نخستین بار در حوزۀ جنوب غرب افغانستان شورای بازسازی و انکشاف افغانستان را با یاری تعدادی از انجینیران و کارشناسان افغانستانی در آستانۀ خروج قوای اتحادجماهیرشوروی از افغانستان تآسیس و در این برّش زمانی مطالعات و پژوهشهای مفیدی انجام دادم. چند مرتبه برای مطالعه و تحقیق به حوزۀ جنوب غرب افغانستان در جریان جنگ طولانی سفر کردم.
پس از برگشت به افغانستان با انجمن ناظم هروی و انجمن ادبی هرات همکاری داشتم. لازم به یادآوری می دانم که در ماه های نخست سقوط دولت داکتر نجیب الله و ورود مجاهدین به هرات در تدوین اساسنامه و برنامۀ انجمن ادبی هرات به همرای استاد رجایی رئیس انجمن ادبی و استاد رهیاب استاد دانشگاه هرات سهم فعال گرفتم؛ هدف از این بیان یادی از شادروان استاد رجایی و شادروان استاد رهیاب بود.
در دورۀ جمهوریت مدتی به حیث مسئول بخش حقوق تعاملی یا Customary law با پروژۀ عدلی و قضایی افغانستان کار کردم و به پژوهشهای میدانی در سطح افغانستان و مطالعات کتابخانه یی در مراکز علمی و کتابخانه های شهر کابل پرداختم.
باید گفت که در کنار سرایش شعر، سالیان درازیست به مطالعه، پژوهش و نبشتن مشغولم که حاصل آن تألیف و خلق آثاری متنوع می باشد.در حال حاضر نیز در این راه پردرازنا روانم.
پرسش :
علت ترک وطن و پیوستن به خیل مهاجرین چه بوده و در کدام سال ناگزیر به ترک وطن شدید؟
پاسخ :
به سبب جنگ و ناامنی در سالیان نخست پس از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ خورشیدی مجبور به ترک دیار و پیوستن به خیل مهاجرین شدم.
پرسش :
در مورد سرودن شعر میخواهم بدانم که از کدام سال به سرودن آغاز نمودید و در کدام قالب های شعری می سرایید؟
پاسخ :
چه بگویم؛ بیاد می آورم که در خردسالی با شعر حافظ در مدرسۀ خانگی آشنا شدم. در صنف دهم مکتب در لیسۀ سلطان هرات یکی از همصنفانم غزلم را در جلو صنف بخوانش گرفت. استاد دهزاد معلم ادبیات ما بود.
در دورۀ مهاجرت بیشترینۀ دیوانها و نمونۀ کلام شاعران فارسی زبان را در کتابخانۀ شخصی ام داشتم. بیش از هزار جلد کتب متنوع گردآورده بودم. هماره بعد از مطالعه، پژوهش و نویسندگی، خستگی خود را با خواندن چند شعر و یا سرایش شعربرطرف می کردم.
شب های جمعه در انجمن شعرای مهاجر اشتراک می کردم و در آن جا شعرخوانی و نقد شعر بود. بیشتر شاعران نامدار افغانستان و هرات در آن انجمن حضور داشتند و دوستانم بودند.همیشه بیادبود شاعران افغانستان محافلی برگزار می کردیم. از مرحوم استاد علی اصغر بشیر هروی پدر بزرگوار تان نیز تجلیل نمودیم.
من در قالب های متنوع شعر سروده ام؛ اما غزل را بیشتر دوست دارم.
پرسش :
آیا مجموعه هایی از اشعار شما تابحال بصورت مستقل به زینت چاپ آراسته شده یا خیر ؟ اگر شده ، نام گرفته بفرمایید که چند مجموعه و چطور خوانندگان محترم میتوانند انها را بدست بیاورند؟
پاسخ :
در مجموع ۷۰ اثر تا کنون آماده شده است که مشتمل بر آثار شعری، تألیفات و پژوهش هایم می باشد که عبارتند از :
- جغرافیۀ عمومی هرات.
- هرات در کشاکش تاریخ.
- حاکمنشینان هرات(بلوکات یا حکومتی ها).
- اقتصاد عمومی هرات.
- گذری بر ویرانههای جنگ.
- ماهیت افراطگرایی و راه حل بنیادی بحران افغانستان.
- سازهای سازگار(نگاهی به موسیقی خراسان کهن و افغانستان امروز)
- پیش درآمدی بر جامعه شناسی هرات.
- تاریخ هرات به روایت مردم(رخدادهای بعد از کودتای ثور ۱۳۵۷).
- طالبان و روزهای دشوار هرات .
- سیری در ولایات افغانستان.
- اوضاع اقتصادی و اجتماعی افغانستان.
- افغانستان در منطقه و جهان(مجموعهمقالات).
- جایگاه هرات در مدنیت خراسان.
- افسانه های قدیم هرات.
- نقلهای نقلی.
- پیر هرات (خواجه عبدالله انصاری).
- ضرب المثل های هرات.
- اصطلاحات محلی هرات.
- هرات در آیینۀ رخدادهای عین ۱۳۷۲-۱۳۷۱
- در کوچه باغ های فوشنج.
- گپ هرات(شعر محلی).
- دوبیتی های محلی.
- استاد سرآهنگ در گلستان غزل فارسی.
- کتاب نام های دختران و پسران.
- فلسفۀ هستی و انسان(جامعۀ آزاد انسانی)
- نظم طبیعی و نظم اجتماعی.
- عاشورای خونین هرات.
- فاجعۀ موصیل عراق در کندوز افغانستان سال ۲۰۱۵ میلادی.
- کتاب فهرست منابع حقوق تعاملی و فرهنگ مردمی در کتابخانههای کابل.
- تصویر عینی از شهر کابل.
- صنایع دستی و کارگاه های محلی کابل.
- کابل دیروز و امروز.
- آثار تاریخی و تفرجگاه های کابل.
- نوروز در کابل.
- نبرد انسان با کرونا.
- داستان آوارگی.
سفرنامه ها:
- سفرنامهء چین .
- سفرنامهء تایلند .
- سفرنامهء مالزی .
- سفرنامهء امارات متحده عربی .
- سفر به سنگاپور .
- سفر نامه ء ایران .
- سفرنامهء تاجیکستان .
- سفرنامهء ازبکستان ( سمرقند ، بخارا ، تاشکند ).
- به سوی هرات .
- در دیارم هرات باستان .
- سیری در کابل ۲۰۱۵ میلادی .
- سفر به سوی میهن ۲۰۱۱ میلادی .
- از هریوا تا مشهد سال ۱۳۸۵ خورشیدی .
- در دیرینهِ دیار فردوسی سال ۱۳۸۷ خورشیدی .
- سفر آنسوی اقیانوس ۱۳۸۵ خورشیدی .
- در مسیر وحشت .
مجموعه اشعار:
- باغ آتش(مجموعه اشعار).
- دفتر شهر عشق
- دفتر دوم شهر عشق
- دیار خورشید
- دفتر عشق و تنهایی
- دفتر بی نام
- دفتر رویای دل
- دفتر اول دوبیتی ها
- دفتر ثانی دوبیتی ها
- دفتر سوم دوبیتی ها
- دفتر بوی خوش عشق؛ نه جنگ.
- حاصل دل؛ دفتر شعر نو.
- طرح های تازه.
- پیکر زخمین عشق در زیر رگبار جهل و تعصب(نثر) بخش نخست.
- پیکر زخمین عشق در زیر رگبار جهل و تعصب(نثر) بخش آخر.
- در ستایش عشق و محبت.
نوت:
بخشی از آثارم ، از جمله جغرافیۀ عمومی هرات و حاکم نشینان هرات چاپ دوم در کشور ایران به چاپ رسیده است.
هرات در کشاکش تاریخ، اقتصاد عمومی هرات، حاکم نشینان هرات چاپ نخست، سازهای سازگار(نگاهی به موسیقی خراسان کهن و افغانستان امروز)، گذری بر ویرانه های جنگ، پیش درآمدی بر جامعه شناسی هرات، ضرب المثل های هرات و خواجه عبدالله انصاری، در هرات، چاپخانۀ توانا به زیور چاپ آراسته شده است.
دفاتر اشعار و برخی کتب دیگر به شکل دیجیتالی نشر گردیده که در برخی سایت ها قابل دسترسی می باشند.
دفتر اخیر اشعارم (دفتر بی نام) که بیش از یک هزار صفحه شده است تا کنون انتشار نیافته است.
پرسش :
آیا به جز از سرودن شعر درکار های فرهنگی و اجتماعی دیگر در شهر محل سکونت تان فعالیت دارید یا خیر؟
پاسخ :
در کنار سرایش شعر به مطالعه، پژوهش و نوشتن مشغولم و کارهای نیمه تمام و مواد و منابعی که طی سالیان دراز گردآوری کرده ام تنظیم و ترتیب می دارم تا به نسل های آینده تقدیم کنم.
پرسش :
شعر را چگونه تعریف میکنید و به نظر شما شاعر خوب کیست و از چه خصوصیاتی میتواند برخوردار باشید؟
پاسخ :
شعر را در درازنای زمان گوناگون تعریف کرده اند و از دریچه های بس رنگارنگ و متنوع به آن نگریده اند. مشکل بتوان شعر را در چوکات تعریف گنجانید؛ زیرا شعر در بیکران عالم احساس سیر میکند؛ محبوبۀ دل، ققنوس خیال، لطافت، طنازی و ظرافت عالی در اوج هنر، موسیقی واژگان و جلوگاه عشق و محبت است.
شعر درک و دریافت احساسی، عاطفی و تخیل آمیز انسان از نازکی، لطیفی، زیبایی و جاذبه های هنرمندانۀ روابط انسان با هستی و انسان با انسان در فضای بیکران عشق و محبت دل است که با اعجاز واژگان، تصاویر، موسیقی کلام و آرایه های سحر انگیز در قلمرو زبان خلق می گردد. شاعر کسی است که این حال و هوا را احساس می کند و با مطالعه، تمرین و تلاش های لازم آن را در خود پرورش می دهد.اگر این حال و هوا و احساس نباشد؛ شعر به سراغ آدم نمی آید.
پرسش :
اشعار کدام شاعران را بیشتر می پسندید؟
پاسخ :
هرگلی زیبایی و لطافت ویژۀ خود را دارد و در شعر هریک از شاعران بلند مرتبه جاذبه های خاص همان شاعر نهفته است که انسان در هنگام خوانش آن را احساس می کند و درمی یابد. من از شعر شاعران قدیم و معاصر لذت می برم؛ برخی معانی بلند دارند و بعضی تصاویر زیبا و عده یی هم همه را.
پرسش :
نظر تان در مورد سایت ۲۴ ساعت چیست و از کدام سال به همکاری آغاز نمودید:
پاسخ :
سایت ۲۴ ساعت در تنویر اذهان و روشنگری جامعه طی سالیان دراز نقش برجسته یی داشته است. محترم مهدی بشیر هروی در این راه زحمات فراوانی کشیده اند که درخور قدردانی است و حالا شما این راه را ادامه می دهید. فکر می کنم سالیان طولانی است که اشعار و دیگر آثارم در این سایت وزین به نشر می رسد.از لطف تان جهانی سپاس.
پرسش :
برای جوانان هموطن ما که در دیار غربت زندگی می کنند چه توصیه های دارید؟
پاسخ :
تاریخ، فرهنگ، تمدن، زبان مادری و هویت خود را فرامومش نکنند. از امکانات این کشورها برای رشد و تعالی علمی، کارشناسی، هنری، حرفوی و اقتصادی خویش استفاده مطلوب کرده و پله های رشد و پیشرفت را بپیمایند تا به قلۀ سعات و خوشبختی برسند.
پرسش :
در پایان اگر پیام و یا مطلبی است که نپرسیده باشم لطف نموده بیان کنید.
پاسخ :
تشکر از تلاشهای فرهنگی، هنری و توجه تان. شاد و سرافراز باشید.
بشیر هروی :
آقای پویان عزیز از اینکه به سؤالاتم پاسخ دادید از لطف شما تشکر و قدردانی نموده ، سعادتمندی و طول عمر با برکت برایتان تمنا دارم.
