۲۴ ساعت

۱۶۰۷۱ روز گذشت – بمناسبت چهل و چهارمین سال درگذشت زنده یاد استاد بشیر هروی

( هجدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه  مؤرخ ۱ قوس  (آذر) ۱۴۰۴ خورشیدی ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵ میلادی –  ملبورن – استرالیا

درست ۱۶۰۷۱ روز، برابر با ۴۴ سال خورشیدی از روزی میگذرد که عزیزترین و مهربان ترین پشتیبانم را در زندگی از دست دادم .

آری! در سحرگاه اول قوس (آذرماه) ۱۳۶۰ خورشیدی یعنی ۴۴ سال قبل از امروز پدر مهربان و گرانقدر ما شادروان استاد علی اصغر بشیر هروی ،شاعر ، نویسنده ،ادیب، مؤرخ، محقق، منجم و طنز نویس مشهور کشور ، شخصیت شناخته شده ادبی و فرهنگی وطن و منطقه در کنار کاغذ و قلمش در شهر تهران دارِ فانی را وداع و به دیار ابدی شتافت.

دقیقآ یک روز قبل از آن یعنی (۳۰ عقرب /آبان ۱۳۶۰ خورشیدی)  از طریق ادارهء مخابرات شهر مشهد به دفتر کار شان در تهران تماس گرفتم تا تاریخ دقیق آمدن شانرا به مشهد بدانم ، برایم گفتند که فردا شب با کاکاجانت آقای تمنا ( زنده یاد استاد عبدالکریم تمنا هروی) تکت داریم و برای چند روزی می آییم.

گویا این آخرین باری بود که صدای جان بخش شانرا می شنیدم ، صدایی که برایم امید می داد و قوت می بخشید.

فردا صبح آن از طریق دفتر حرکت اسلامی در مشهد به ما اطلاع دادند که متأسفانه سحرگاه امروز پس از ادای نماز صبح استاد را از دست دادیم.

 با دریغ و درد بجای استقبال از پدرم و مهمان عزیز شان در ترمینال مسافربری که قرار بود صبح دوم قوس به مشهد برسند، ساعت ۶ بعد از ظهر اول قوس  به فرودگاه هاشمی نژاد مشهد رفتیم تا پیکر مطهر شانرا تحویل بگیریم . فردای آن مهمان عزیز شان ( زنده یاد استاد عبدالکریم تمنا هروی ) نیز با محترم قاری مجیب  به مشهد رسیدند.  بعد از ظهرهمان روز یعنی دوم قوس پیکر پاک شانرا از مسجد جفایی مشهد برداشته و پس از ادای نماز جنازه در حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) در حالیکه تعداد کثیری از هموطنان عزیز ما از اقشار مختلف و جمعی زیادی از ایرانیان اشتراک ورزیده بودند در بهشت رضای همان شهر به خاک سپردیم.

در پایان مراسم خاک سپاری زنده یاد استاد تمنا هروی که قرار بود همراه با مرحوم پدرم به مشهد بیایند صحبت کوتاهی نموده ، یاد آورشدند که در حدود ۶-۷ ساعت قبل از وفات شان در حالیکه به دیدار شان رفته بودم آخرین مضمون شانرا که همان روز نوشته بودند تحت نام ( ریش ببرک در اختیار برژنف) برایم خواندند.

 سپس من خداحافظی نموده و رفتم تا فردا عصر با ایشان همسفر شوم ، غافل از اینکه دیدار بقیامت ماند و آن استاد نازنینم به سفر بی بازگشت رفتند و در حالیکه اشک از دیدگان شان جاری بود مرثیه اییرا که در مسیر راه تهران – مشهد سروده بودند به خوانش  گرفتند که اینک خدمت عزیزان خواننده پیشکش میگردد:

بریده باد دستم که به مرگ حضرت

استادم مرثیه می نویسم

چون  فلک دوران فکری  در نوشت

باز  دوران   بشیر   از    سر نوشت

گر قلم از کف مهء گردون  گذاشت

باز   خورشید   فروزانفر     نوشت

آنچه  جاری  شد  ز  کلک  اوستاد

می سزد یک سر به آب  زر نوشت

هم فزون از هر سخن ور یاد داشت

هم فزون از هر سخن گستر نوشت

گاه در ملک   سنایی    ره   سپرد

گه ز انصاری مهین    دفتر نوشت

گه چو بیرونی  ز  هیئت  راز گفت

گه چو جامی شعر نغز  و  تر نوشت

گر سرود از هر که  زیبا تر سرود

ور نوشت از هرکه نیکوتر نوشت

عاقبت   در  سنگر  دین  و  وطن

مرگ  طومار  حیاتش  در نوشت

سال   مرگ حضرت   اوستاد  را

این چنینم کلک صورت گر نوشت

داد از استاد  چون حرفِ نخست

سال تاریخش علی اصغر نوشت

تمنا هروی

اول قوس ۱۳۶۰ خورشیدی

مسیر تهران – مشهد

و همچنین پاکتی را که حاوی وصیت نامه ایشان بود و حدودآ چند روز قبل از آن تحریر و به دست استاد تمنا سپرده بودند ، برای ما دادند. گویا از مرگ خویش مطلع بودند .

در قسمتی از این وصیت نامه خطاب به مردم افغانستان چنین نوشته بودند:

ای ملت آزادهء افغان ستان

ای شسته برای حفظ دین دست از جان

پروا مکن از دشمن گمراه چو هست

یار تو خدا و رهنمایت قرآن

====

گر دوست به دشمنم فروشد غم نیست

ور خصم به کشتنم بکوشد  غم نیست

من  بچه ای  انقلام   ار  چشمهء  خون

از هر رگ  گردنم   بجوشد  غم  نیست

=====

از پرچمی و  خلقی و  روس ناپاک

گردیده  مبدل  به  جهنم  این خاک

برخیز و از این بدگهران پاک بساز

کشور را  ای  ملت  صاحب ادراک

 و چنین بود که سایه پرمهر آن پدر مهربان ، با وقار ، عزیز و فهیم برای همیشه از سر ما کوتاه شد و رخ در نقاب خاک کشید.

از زنده یاد استاد بشیر هروی اثار زیادی بصورت مستقل به چاپ رسیده که قرار ذیل می باشد:

۱- هزار و یک حکایت ادبی و تاریخی در سه جلد که جلد اول آن شامل ۳۳۹ حکایت قبلا در افغانستان چاپ شده  و در سایت ۲۴ ساعت نیز موجود می باشد.

۲- سیری در ملک سنائی.

۳- اندیشه های عرفانی پیر هرات ، ( در سایت ۲۴ ساعت موجود است )

۴- تصحیح تکلمهء مولانا عبدالغفور لاری ( در سایت ۲۴ ساعت موجود است )

۵- جستجو در احوال و آثار پیر هرات .

۶- فرهنگ نجوم .

۷- شاهراه کابل تورغندی هرات  .

۸- شرح حال مولانا عبدالرحمن جامی .

۹- تصحیح نفحات الانس ( که هنوز چاپ نشده و از روی ۱۹ متن موجود و نیز نسخهء اصلی تصحیح شده است ).

۱۰- دیوان اشعار .

۱۱- خمیر خان .

۱۲- شیوهء داستانسرایی  امیر خسرو به شیوهء نو انتقادی .

۱۳- پیغمبر امی .

۱۴- شناسنامهء جامی 

۱۵- گلچینی از کتاب امثال و حکم .

۱۶- تحقیقی در بارهء کلمهء عامیانه .

۱۷- منطق به زبان ساده .

۱۸ – ترجمهء قصیده برده .

و همچنین بخش عمده از آثار خطی ایشان که توفیق چاپ نیافتند و توسط مرحوم استاد بشیر قبل از ترک وطن به آرشیف ملی سپرده شده است . امید است روزی شاهد چاپ آنها باشیم.

از مرحوم استاد بشیر مقالات فراوان ادبی ، انتقادی و تحقیقی در اکثر نشرات داخلی افغانستان به چاپ رسیده . اشعار و طنز های انمرحوم علاوه با نام اصلی شان  با نام های مستعار :

۱- آشپز باشی

۲- ب – عامی

۳- پوستین دوز

۴- ناظر خودرو هروی

۵- علیل الشعراء

۶- مفلوک الشعراء

۷- ع – ب

۸- میرزا قیوم

نیز به نشر میر سید اکثر آنها از طریق هفته نامه ترجمان که از سال ۱۳۴۷ – ۱۳۵۲ خورشیدی به سردبیری مرحوم استاد بشیر و صاحب امتیازی زنده یاد پوهاند دکتور عبدالرحیم نوین اقبال چاپ یافتند.

در پایان چهل و چهارمین سال درگذشت آن عزیز سفر کرده ، بزرگ خاندان  را به تمامی فامیل بشیر ، بشیری ، فامیل های وابسته و در مجموع جامعه فرهنگی کشور تسلیت می گویم.

روح شان شاد ، یاد شان گرامی و خاطرات شان جاودانه باد.

قیوم بشیر هروی

ملبورن – استرالیا

۲۲ نوامبر ۲۰۲۵

اول قوس /آذرماه ۱۴۰۴ خورشیدی