وظایف مهم کلیه ها
تاریخ نشر سه شنبه دهم حوت ۱۴۰۰ – اول مارچ ۲۰۲۲ هالند
کلیه ها یک جفت عضو لوبیایی شکل بوده دارای رنگ سرخ مایل به قهوه یی میباشد،وزن کلیه ها از ۱۲۵ تا ۱۴۵ گرام نزد طبقه ذکور و از ۱۲۰ تا ۱۵۰ گرام در نزد طبقه اناث میباشد.
ضمناً کلیه ها در حدود ۱۱ تا ۱۴ سانتی متر طول،۶ سانتی متر عرض و ۴ سانتی متر ضخامت دارند.
کلیه ها در حالت نورمال در یک شبانه روز در حدود ۲۰۰ لیتر مایعات بدن را تصفیه می نمایند و بعداً آنرا دوباره به سیستم دوران خون باز می گردانند،که از جمله در حدود ۲ لیتر مایعاتیکه موجودیت آنها برای وجود سمی و مضر میباشند آنرا از طریق حالبین که در دو طرف کلیه ها قرار دارند به مثانه هدایت می شوند و از مثانه توسط احلیل به مجرای خروجی ادرار سوق داده شده،اطراح میگردند.
نقطه مهم اینکه در کلیه ها در حدود یک لیتر خون از طریق شریان کلیوی وارد آن گردیده و بعد از طی مراحل تصفیه،دوباره از طریق ورید کلیوی به بدن باز گردانیده می شود.
وظایف مهم کلیه ها:
وظایف مهم کلیه ها عبارت اند از:دفع مواد زائد(اضافی)،تنظیم فشار خون،جذب مواد مغذی،تنظیم تعادل آب و الکترولیت ها،تنظیم تعادل اسیدو باز،تنظیم تولید کرویات سرخ خون،افراز هورمون ها و ساختن مواد غیرقندی به مواد قندی در صورتیکه وجود احساس کمبودی نماید،میباشند.
نوت:در داخل هر کلیه متجاوز از ۱ میلیون واحد های کوچک میکروسکوپیک وجود دارد که بنام نفرون ها یاد میشوند.
نفرون ها مهم ترین اجزای کلیه ها بوده و وظیفه آنها تصفیه پلازمای خون از آنعده عناصر مضره و توکسیک میباشد که کار آمد برای وجود نمی باشند.
هر نفرون از یک صافی کوچک میکروسکوپیک بنام کلومیرول که آنهم به یک میله کوچک دیگر میکروسکوپیک که بنام توبول میباشد،وصل است،تشکیل شده و جریان پیدا می کند که در نتیجه یک قسمت عمده ای آب توسط این لوله های کوچک توبول ها باز جذب می گردند و یک سلسله مواد زائد و مضره که موجودیت شان برای وجود خوب نمی باشند آنها را به قسم عناصر غیر ضرورت وجود از طریق حالب ها که در دو طرف کلیه ها قرار دارند به مثانه فرستاده و از آنجا توسط احلیل به مجرای خروجی ادرار فرستاده شده،اطراح میگردند.
ضمناً کلیه ها یک عده موادیکه در خون وجود دارند و بدن به موجودیت آنها به اندازه معین ضرورت دارد،مانند:سودیم،پتاسیم و مواد معدنی را دوباره از سیستم دوران،جذب مینماید.
کلیه ها در جمله وظایف دیگر خود تنظیم سایر مواد معدنی مانند کلسیم و فسفور را که برای رشد و استحکام استخوان بندی های وجود ضرورت می باشند،آنها را به همان اندازه که وجود نیاز دارد در خود نگهداری میکنند و برعکس آنعده مواد توکسیک و مضره مانند:اوره و کریاتنین را از بدن از طریق حالب ها به مثانه و از آنجا توسط احیل به مجرای خروجی ادرار سوق داده،اطراح میگردند.
کلیه ها برعلاوه در تنظیم فشار خون،ساختن کرویات سرخ خون و برداشت کلسیم از روده ها کمک خوبی میکند.
همه این مراحل که تحریر شده در صورت یست که کلیه ها کاملاً نورمال باشند،لیکن در صورتیکه کلیه ها مریضی های دوامدار و مزمن خصوصاً که تداوی اساسی نشده باشد، در ابتدا یک سلسله اعراض سریری مانند:فشار خون بالا،ورم چشم ها،دست ها و پاها،احساس یکنوع خستگی دائمی،دفع نمودن ادرار خون آلود،دفع ادرار کف آلود،تکرار ادرار شبانه، کاهش وزن،کاهش اشتها،کم خوابی ها،بیخوابی ها و بلاخره موجودیت یکنوع خارش عمومی در سراسر وجود خود مینماید.
که اگر تداوی به موقع صورت نگیرد،بلاخره کلیه ها آهسته آهسته وظایف محوله خود،خصوصاً در تصفیه خون ناتوانائی داشته و مواد زائد و توکسیک از بدن به خارج اطراح نمی گردد که ابتدا آفت مزمن کلیه و سلسلتاً عدم کفایه کلیه نزد مریض روی کار می آید که نتیجتاً انزار خراب دارند،این مسئله زمانی نزد مریض به مشاهده می رسد که کلیه ها صرف بین ۱۰ تا ۱۵ فیصد وظایف خود را برای یک مدت کوتاه اجرا نماید.
زیرا پلازمای خون درست تصفیه نمی گردد و نزد مریض بعداً سندروم یورومیک بوجود می آید که آن هم بعد از یک مدت کوتاه،مریض به اثر یک کومایورومیک وفات می کند.
نوت:در معاینات لابراتواری اگر ادرار مریض از ۲۴ ساعته جمع شده باشد و به لابراتوار فرستاده شود،در همچو واقعات میزان البومین و کریاتنین فوق العاده زیاد می باشد، مریض از همین باعث است که عدم کفایه تام کلیه نزدش بوجود می آید.
که باید تداوی عاجل گردد،که آنهم به دو نوع میباشد یکی پیوند کلیه، دیگری که زیادتر امروز در کلینیک ها مروج شده عبارت از دیالیز کلیه ها میباشد.
در دیالیز کلیه ها،دیالیز کار کلیه ها را انجام می دهد در دیالیز به کمک یک دستگاه کاملاً علمی خون مریض تصفیه میگردد و سبب می شود الکترولیت ها و مایعات بدن مریض در یک حالت نورمال قرار گیرد،که این میتود روش علمی در سال ۱۹۴۰ میلادی برای اشخاص مبتلا به پرابلم های کلیوی در دسترس اطبای جهان قرار گرفت.
باحترام:
داکتر علیشاه – جوانشیر؛متخصص امراض داخله – سدنی – آسترالیا
مطلب خیلی مفید و معلومات عالیست. درود به جناب محترم
داکتر علیشاه جوانشیر . مهدی بشیر