۲۴ ساعت

ديپلوماسى اسرارآميز

تاریخ نشر دوشنبه  ششم  میزان ۱۳۹۴ – ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۵ هالند

ديپلوماسى اسرارآميز

استاد  درمحمد وفاکیش

موقعيكه جريده ارمان انتشار مييافت، پشاور مركز گرم تلاشهاى سياسىی گروه ها و حلقات مختلف افغانى و قرارګاه ديپلوماسى اسرار آميزعده يى از قدرتهاى خارجى بود كه بخشی از آن محدود میشد به مساعى سازمان ملل متحد برای ايجاد دولت انتقالى در افغانستان، تدوير لويه جرگه، تصويب قانون اساسى و انتخابات آزاد.

جريده ارمان جهت آگهى مردم كشور از واقعيت مسأله، بخش عمده يى نشراتش را به تفسير مسايل مربوط  به اين مساعى اختصاص داد. منجمله من گزارشى را از سيمينارى تحت عنوان (دورنماى دموكراسى درافغانستان آينده)۱ تهیه وهمچنان مصاحبه يى اختصاصی راكه با فراسس اوكيلو ناظم دفترسرمنشى ملل متحد در افغانستان و پاكستان و معاون رييس هيأت خاص سرمنشى ملل متحد انجام داده بودم  به ترتيب درشماره هاى ۱۰و۱۲جريده ارمان به نشررسيد. من نشر  مجدد این گزارش و مصاحبه اختصاصی را در اوضاع  كنونى كه كشورما آزمونگاه براى تحقق انواع ستراتيژيها، ديپلوماسيها، عملياتهاى نظامى و استخباراتى  كشورهاى خارجى شده است عارى از مفاد نميدانم:

دورنماى دموكراسى درافغانستان آينده

      به ادامه تلاشها و مساعى سازمان ملل، شخصيتها و حلقات افغانى جهت ختم عاجل جنگ و غلبه برمصايب ناشى از آن، از تاريخ ۱۴-۱۶ مارچ۱۹۹۵م. سيميناری تحت عنوان” دورنماى دموكراسى در افغانستان آينده ” به اشتراك عده يى از شخصيتهای افغانى درهوتل انتركانتيننتال شهر پشاور دايرگرديد.

 محمود مستيرى نماينده خاص سرمنشى ملل متحد در روز نخست سيمينار، طی بيانيه یی ضمن ياد آورى از توافق طرفين متخاصم به پلان صلح ملل متحد اظهارداشت كه: استاد ربانى در روز نو روز قدرت را به يك شوراى موقت انتقال خواهد داد.

اشتراك كننده گان سيمينار ضمن تأكيد روى ارزشمندى اقدامات سازمان ملل، تلاشهاى كوردويز، بينن سيوان و بعد مستيری را به شكل كرونولوژيک آن ياد آورى و به صراحت بیان داشتند كه ميكانيزمهای ارايه شده ازجانب آنها نسبت عدم توافق به واقعيتهاى جامعه افغانی به ركود حتى به شكست مواجه شده است.

چنانکه درسيميناراستدلال شد: مطابق ميكانيزم جديد آن سازمان بايد دو نفرازهر ولايت در شوراى تسليم گيرى قدرت از استاد ربانى تعيين میگردیدند از اينكه هم اكنون اكثر ولايات كشور تحت نفوذ مستقيم ګروههاى مسلح قراردارند، چطور ميتواند دو نفرتعيين شده نماينده گى از آرا و اراده مردم آن ولايت نمايند.

همچنان طبق فيصله شوراى مشورتى كويته وتعهدات أقای مستيرى مبنى برتحقق فيصله هاى آن شورا، بايست يك قواى امنيتى بيطرف تشكيل ميگرديد تا حد اقل  تضمينى براى اجراى تصاميم حكومت عبورى ميبود.

   از سوی ديگر جريان حوادث در كابل نشان ميدهد كه سعی در استحكام قدرت نسبت به انتقال آن بيشتراست كه اين خود يكبار ديگر نه تنها تکرار ناكامى نماينده ملل متحد را در اجرای پروگرام صلح نشان ميدهد، بلكه عواقب درد ناک جنگهاى شديدتر و مصايب بيشترى را براى مردم افغانستان در قبال خواهد داشت.

 درموردتشكيل حكومت عبورى در خارج و يا يكى از ولايات كشور خاطرنشان گردید: تشكيل هرگونه ساختارسياسى و حكومت براى افغانستان در خارج كشور، بنابه تجارب تاريخى، يك امرمخالف به اراده وعنعنه مردم افغانستان است. هكذا ايجاد حكومت عبورى در ساير ولايات سوال تجزيه افغانستان رابه ميان ميآورد كه به هيچوجه براى ملت افغانستان قابل بذيرش نيست.

درمورد نقش دول و حلقات خارجى در حل معضله افغانستان يادآورى شد كه قدرتهاى خارجى عوض تحميل شرايط وعوامل خود، بايد در حل معضله افغانستان، سهم انسان دوستانه بگيرند، چه دوام حالت موجود در افغانستان به نفع هيج يك از قدرتهاى خارجى وهمسايه گان اين كشور نيست، زيرا دوام مصايب ملت افغان منجر به تقويت تروريزم، گسترش زرع و قاچاق مواد مخدره و بى ثباتى سياسى درمنطقه و جهان خواهد شد.

  ضمنأ در مورد نقش كشورهاى منطقه بالاى ا قتصاد افغانستان ياد آورى ګرديد: كشورهاى شامل”ايكو” كه ساحه بيش ازسه صد مليون نفوس، منابع سرشار طبيعى وامكان وسيع تجارتى را در اختيار دارند در صورت فراهم شدن امكانات براى تحقق اهداف اين سازمان، واقعأ ميشود كه به حيث يكى ازفعال ترين مناطق اقتصادى جهان قرارگيرد، اما نسبت دوام بحرانات كنونى درافغانستان، اكنون قسمأبه بن بست مواجه است.

     چه افغانستان كه در قلب كشورهاى حوزه “ايكو” قرار دارد آسياى جنوبى را به آسياى مركزى ارتباط ميدهد درصورتيكه بحرانات در افغانستان ادامه بيابد نه تنها مانع عمده در راه اجراى اهداف اقتصادى”ايكو” پا بر جا ميماند، بلكه افغانستان نيز ظرفيت امكانات خود جهت تأثيرگذارى مثبت براين پروسه را از دست ميدهد.

    همچنان ضمن ابراز نگرانى از تشديد بحران اقتصادى و تورم پولى در افغانستان، خاطرنشان شد كه پول براى تشديد فعاليتهاى جنگى چاپ ميشود نه به خاطر رفاه ملى وچاپ نوت درافغانستان تابع هيچ معيارى نيست وهيچ ارتباطى دولت فعلى در زمينه به صندوق جهانى پول ندارد و نيزاشاره گرديد كه چرا خواستن غرامات جنگى از شوروى سابق كه اكنون تعهدات آن به دولت روسيه تعلق ګرفته است درعقب پرده گذاشته شده است؟

    درمورد يكتن ازاعضاى حكومت ابراز داشت كه قراراستدلال مراجع مربوط دولت روسيه مسايل آمدن روسها و راه اندازى جنگها در افغانستان به سياست وعمل رژيمهاى قبلى و سيستم نفى شده در آنكشور ارتباط ميګرفته است و از جانب ديگردولت روسيه اكنون خود پرابلمهاى جدى اقتصادى دارد كه در موقع مساعد براى اعمار مجدد افغانستان سهم خواهد گرفت.

    درارتباط به موضوع مشخص سيمينار”دورنماى دموكراسى درافغانستان آينده”در مورد نوع دموكراسى، چګونگى قانون اساسى موقت تذكراتى به عمل آمد و دراين مباحث مشخص شد كه افغانستان در مورد دموكراسى سابقه تاريخى دارد و اين واقعيت را ميتوان در تصاميم و فيصله هاى قومى به وضا حت يافت، ولى امرعمده انطباق اين دموكراسى به نيازهاى زنده گى معاصراست كه طورجدى بايد در نظر ګرفته شود.

     علاوه تأ یادآوری گردید که در جريان تصاميم و فيصله هاييكه كه قبلأ در مورد تحقق دموكراسى در كشور اتخاذ شده بود، عيب اين بود كه اين تصاميم در زنده گى مردم راه نيافت، مثال د رقانون اساسى سال۱۳۳۴ه ش. تأسيس شوراهاى ولايتى كه به واليان مشوره دهد در نظر گرفته شده بود، ولى عده يى ازحكام به هراس از محدود شدن اجرأت شان به ايجاد آنهاعلاقمندى نشان  ندادند.

      هكذا در سيمينار متذكره خاطر نشان شد  كه قانون اساسى آينده افغانستان، بايد در مطابقت با دين مقدس اسلام و مختصات جامعه افغانى باشد، زيرا دين اسلام با دموكراسى در تناقض نبوده مانند آن اعلام مساوات ميكند، بناء حقوق و سهم زنان بايد در آن طور جدى در نظر ګرفته شود.

 ضمنأ گفته شد كه بايد توجه به مصايب كنونى زنان افغان و ناگزيري هاى اقتصادى آنها صورت ګيرد.درختم كار سيمينار قطعنامه صادر گردید كه نكات اساسى آن از اين قرار است:

 اظهارات ومساعى محمود مستيرى با واقعيتهاى موجود در افغانستان انطباق نداشته، تشويش عامه را در جامعه يى افغانى ببارآورده است، لذا كميته از طرف شاملان سيمينار توظيف شد تا تشويش شاملين سيمينار را به ملاحظه آقاى مستيرى نماينده خاص سرمنشى ملل متحد و جناب پتروس پتروس غالىی سرمنشى ملل متحد و كشورهاى ذيعلاقه كه از طرح صلح آقاى مستيرى پشتيبانى كرده اند، با در نظرداشت الويتها تقديم دارد.

 در مورد پروسه صلح، آتش بس سرتاسرى، قطع جنگ، انتقال قدرت، استقرارامنيت، همچنان تقبيح مداخلات خارجى و اتخاذ تدابيرلازم براى جلوگيرى از أن در قطعنامه مشخص ګرديد که:  طوريكه ملاحظه ميشود در مورد نكات فوق الذكر در جلسات مشورتى كويته تصاميم اتخاذ شده بود كه متأسفانه در پروسه عملى رعايت نشده است.

از جلسه كويته تا امروز نزديک به ششماه ميگذرد، اين مدت به طورمثال براى ايجاد قوای بيطرف امنيتى كفايت مينمود. همچنان در مورد ميكانيزم انتقال قدرت توصيه هاى جلسه كويته مدنظرګرفته نشده والتفات بيشتربه نظريات گروههاى متخاصم معطوف گرديده است كه در نتيجه تركيبى به وجود آمده كه توازن لازم را در بين شخصيتهاى تنظيمى و بيطرف مرعى نداشته است.

     در اخيراشترك كننده گان سيمينار ضمن توصيه به تدوين قانونى كه بتواند روابط مردم ودولت راتضمين كند،عدم رعايت حقوق بشررا در كشور كه درآن نظام جنگ سالاران حاكم است،  تقبيح و جنگهاى شديد و بي موجب اخير را در  پايتخت كه بمنظورتأمين سلطه كامل به عمل آمده و در نتيجه آن بر جان، مال و ناموس عده یی از باشنده گان شهر كابل تجاوز صورت گرفته است به شدت محكوم نمودند.

درمحمد وفاکیش

دوستان محترم و خواننده گان گرامی  ،  مصاحبه اختصاصى محترم درمحمد وفا کیش با فرانسس او كيلو: را فردا فراموش نکنید