مطبوعات در شرایط حاکمیت حزب د.خ.ا
تاریخ نشر جمعه ۱۲ سرطان ۱۳۹۴ – سوم جولای ۲۰۱۵ هالند
بخش سوم
مطبوعات درشرایط مصالحه مل
بااعلام مصالحه ملی که سیستم چندحزبی واداره ایتلافی را در سرخط مشی حزب قرار میداد، ناګزیر رهبری حزب صرف به نشرات مربوطبه حزب محدود میګردید. لذا براساس قانون احزاب، احزاب و سازمانهاى آتى علنأ به فعاليت آغاز و هريك جهت جلب حمايت مردم ارګانهاى نشراتى خويش را تأسيس نمودند:
۱ – میهن نشریه سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان (سازا)
۲- زحمتکشان نشریه سازمان زحمتکشان افغانستان (سزا)
۳- عدالت نشریه حزب عدالت دهقانان افغانستان
۴- الاسلام نشریه حزب اسلامی افغانستان
۵- یاحق اتحادیه انصارالله
همچنان ح د خ ا كه بعد از اعلام مشى مصلحه ملى به حزب” وطن” تغيير نام یافت، روزنامه حقيقت انقلاب ثور از سخنګوى نيمه حزبى و نيمه دولتى به سخنګوى اختصاصأ حزبى به نام “پيام” به نشرات آغاز کرد.
روزنامه پیام ارګان نشراتی حزب وطن برای انعکاس مشی و کارکردهای حزب در شرایط اعلام مصالحه ملی بااستفاده از ژانرهای مقاله ، سرمقاله، خبر، ګزارش، راپورتاژ، مصاحبه، لحظه و ژانرهای ادبی مثل داستان کوتاه، شعر، طنز، کارتون، تحت کلیشه های معین ، مطالب تبلیغی، ترویجی وآموزشی را در مورد زنده ګی حزبی، فعالیتها و دست آوردهای قوای مسلح، معرفی شهدا، عودت کننده ګان، مشی مصالحه ملی، مسایل اقتصادی، بازسازی ارګانهای دولتی و مسایل فرهنګی و هنری به نشرمی سپرد.
براساس پلینوم ماه دلوکمیته مرکزی ح د خ ا متکی براصول سیاست مصالحه ملی و شرایط ایتلاف، روزنامه پیام درنشراتش تغییراتی را به وجودآورد. در صفحات روزنامه کلیشه های اختصاصی چون پیام حقیقت، چشم انداز، موافقتنامه های ژنیوپیروزی بزرګ مصالحه، تحت درفش واحدملی و دشمنان مصالحه ایجادشد.
فعالیت روزنامه پیام درعرصه مسایل جهانی نسبت به عرصه های دیګر چشمګیر بود، تحت کلیشه های: یادداشتی برخبر، افغانستان در مطبوعات جهان، حادثه و تصویر، جهان در هفته یی که ګذشت،از امواج رادیوها، اسنادسخن میګویند، افشاءمیکنیم، سیاهه جنایت ، جالب و خواندنی ،از دور جهان ،از امواج دروغها مطالبی را انتشارمیداد.
همچنان حزب وطن در جريان ايجاد نشرات مختص بخود مجله را به نام”زندګى حزبى ” تأسيس نمود.
درپيام شوراى مركزى از مجله مذكور چنين توقع برده شده است:
(( مجله زنده ګى حزبى بايد به اهرم نيرومند تعميق و تحكيم وحدت اصولى و شكست ناپذير سياسى، سازمانى و ايديولوزيك حزب برافتخار واحدما مبدل ګردد…و بايست حلقه عمده و اساسى كار حزب را در امر تحقق مشى مصالحه ملى تصريح نموده و راه هاى عملى و شيوه هاى انجام آنراانعكاس دهدٌ.)) ۱۱ چنانکه قبلأ یادآورشدیم توجه جدی روزنامه پیام به مسایل جهانی و بکاربرد شیوه های ضد تبلیغ درنشرات آن، مبین این حقیقت است که درآن موقع افغانستان به میدان جنګ سردوعملیات مخفی نظامی واستخباراتی ابرقدرت مخالف با شوروی مبدل شده بود.
نظام برسراقتدار که تحت رهبری حزب فعالیتهای سیاسی، اجتماعی اش را به پیش میبرد، جهت مقابله با ابعاد ګسترده یی تبلیغات خصمانه ، تدابیری را از طریق رسانه های دولتی و بخشهان کار تبلیغی، ترویجی و آموزشی مربوط به حزب پیش میبرد.
از آنجا که این تدابیر بر اساس نسخه های از قبل تعیین شده به منصه اجرا قرار میګرفت، آثرات آن فقط در سا حات تحت تسلط کامل دولت قسمأ محسوس بود.
اثرات روبه تزاید تبلیغات خصمانه نیروهای مخالف در محلات این واقعیت را متبارز میساخت که در زمینه تبلیغات تعرضی و تدافعی در برابرجنګ روانی که واقعأ افغانستان به میدان ګرم آن مبدل شده بود، حزب و دولت با محاسبه دور از واقعییتی که در افغانستان و جهان جریان داشت عمل مینمودند.
از آنجهت با تکیه یک جانبه روی تبلبغات خودی، برحق بودن و شکست ناپذیر بودن اهداف و برنامه های خود را با پشتوانه سیاسی، اقتصادی و نظامی ابر قدرت شوروی از طریق ارګانهای تبلیغی، ترویجی و آموزشی به پیش میبردند.
————————————————————————–
ماخذ :
۱- محمد كاظم آهنګ، سير ژورناليزم در افغانستان ص ۵ و ۱۷
۲- ظاهرطنین، افغانستان در قرن بیستم ص۲۷
۳- پوهاند سید سعدالدین هاشمی، مقاله : برات علیٌ تاچٌ در چهره یک شخصیت سیاسی و مشروطه خواه مبارز، از مجموعه اسناد محفل یاد کرد برات علی تاچ، ص ۹
۴- تاریخ نوین افغانستان ، چاپ گستتنر،پوهنتون کابل ص ۳۲
۵- جریده خلق ،شماره ۱۱ اپریل ۱۹۶۶م.
۶- جریده پرچم، شماره اول،سال ۱۳۴۶ هـ ش.
۷- جریده مساوات ،۱۸جنوری ۱۹۶۷م.
۸- جريده صداى عوام ، مارچ۱۹۶۸م.
۹- ژورناليزم،ولادميرهوديج،سال۱۹۷۸.چاپ مطبعه دولتی ص ۲۷.
۱۰- پلینوم نهم کمیته مرکزی ح. د. خ. ا،اسد ۱۳۶۰ هـ ش.
۱۱- مجله زنده ګى حزبى، شماره اول،سال ۱۳۶۶ه ش. ص
۱۲- درمحمدوفاکیش،دیپلوم ماستری (مطبوعات حزبی درشرایط مصالحه ملی )،ص ۳۴- ۳۶
تشکر جناب استاد درمحمد وفاکیش ، باز هم این قسمت مقاله تان معلومات عالیست به آنعده جوانانی که در آنوقت نبودند و یا کوچک بودند. زیبا و خواندنیست . موفق باشید. مهدی بشیر