۲۴ ساعت

21 دسامبر
۲دیدگاه

شب چله یا شب یلدا

تاریخ نشر شنبه ۲۱ دسامبر ۲۰۱۳ هالند

yalda

شب چله یا شب یلدا

معلومات  مختصر ی در باره شب چله و یا یلدا

تهیه و ترتیب از : محمد مهدی بشیر

محمد مهدی بشیر

محمد مهدی بشیر

سنائی غزنوی در باره یلدا چنین میگوید :

به صاحب ‌دولتی پیوند اگر نامی همی جویی

که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا

چله یا یلدا  شب اول زمستان و شب آخر ماه  خزان  است که روز اول جَدی و آخر ماه قوس میباشد و درازترین شب‌ سال  میباشد که فردای آنرا چله  میگویند . این شب در بعضی از مناطق کشور تجلیل میشود.

در کشور ما بلخ نخستین سرزمینی بود که تاریخ شب چله و یا شب یلدا ازآنجا شروع شد  یعنی تاریخ نخستین این  روز از بلخ بود . به همینگونه آریایی که درین مرز و بوم زیست داشتند، دهقان  بودند و همیشه کوشش میکردند تا برای بهبود رزاعت  خویش سال و ماه را بدانند. به همینگونه جشن های زیادی را در هر موسم از سال میگرفتند که از انجمله یکی هم جشن شب یلدا یا چله می باشد که تا هنوز در سرزمین ما و در بین فارسی زبانان جهان در آخرین شب فصل خزان  از این شب( چله یا یلدا ) تجلیل میکنند و با خوردن میوه های گوناگون مانند تربوز، اجیل، انار و همچنان شیرینی ها رنگارنگ و در برخی از کشور ها با پایکوبی ها ، فال گرفتن از دیوان حافظ  و گذاشتن درخت کاج شب یلدا را خوش آمدید می گویند.

شب یلدا یا شب چله  درازترین شب سال بوده که از فردای آن روز دوباره روزها دراز شده و آفتاب بیشتر می تابد. به همین سبب این شب را به امید فردا تجلیل میکردند و میکنند.
همچنان در زمان های گذشته سال را به سه بخش جدا نموده بودند که هربخش آن ۴۰ روز بود و شروع سال را همین فردای شب یلدا میدانستند که بعدها به ۴ بخش جدا شد که هر ماه ۳۰روز می باشد.

تاثیر شب یلدا بالای دیگر اقوام :
امروز در قمست های زیادی از جها ن از این شب به نام ها و باور های مختلف پذیرایی میکنند. اما ریشه تمام آنها به همین شب چله می انجامد.

این فرهنگ آریایی از طریق مانویان وارد اروپا شد از اینکه بسیاری از اروپایی ها به آیین مهر گرویده بودند همه از این شب تجلیل میکردند. زمانیکه عیسویت ظهور کرد و آهسته آهسته در اروپا نفوذ نمود در سده چهارم میلادی در میان ترسایان به عنوان جشن تولد عیسی به هستی خود ادامه داد.

از اینجا آشگار می شود که عسویت نتوانست این فرهنگ را ریشه کن کند اما به گونه دیگر و بنام زاد روز عیسی تا به امروز از این شب بنام کریسمس تجلیل می شود. اما ریشه آن به ۷۰۰۰هزار سال پیش در بلخ باستان بر می گردد.

شاعران زبان فارسی دری در باره شب یلدا یا چله چنین میگویند :

گر نیابد خوی ایشان، در نیابد خلق را

روز روشن، در بر دانا شب یلدا شود

قندیل ضروری به شب قدر به مسجد

مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا

او بر دوشنبه و تو بر آدینه

تو لیل قدر داری و او یلدا

ناصر خسرو 

چون حلقه ربایند به نیزه تو به نیزه

خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا

عنصری

ای لعل لبت به دلنوازی مشهور

وی روی خوشت به ترکتازی مشهور

با زلف تو قصه‌ایست ما را مشکل

همچون شب یلدا به درازی مشهور

عبید زاکانی

روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف

گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست

***

نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست

شب فراق توهرشب که هست یلدائیست

****

برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد

که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم

****

هنوز با همه دردم امید درمان است

که آخری بود آخر شبان یلدا را

سعدی

روز پهلوی شب یلدا زند

خویش را امروز بر فردا زند

 اقبال لاهوری

صحبت حکام ظلمت شب یلداست

نور زخوشید خواه ، بو که برآید

حافظ

چون حلقه ربایند به نیزه، تو به نیزه

خال از رخ زنگی بربائی شب یلدا

عنصری


از عمر رفته نیز شماری کن

مشمار جدی و عقرب جواز را

درواست کاروان سر ز ینجا

شمعی بیاید این شب یلدا را

پروین اعتصامی


ای لعل لب به دلنوازی مشهور

وی روی خوشت به ترکتازی مشهور

با زلف تو قصه ای است مارا مشکل

همچون شب یلدا به درازی مشهور

عبید زاکانی

امیدوارم شب چله ویا یلدا  وشب های دیگر را باخوشی وسلامتی در فصای صلح و امنیت کامل با خانواده های محترمتان سپری کنید. همیشه موفق وسلامت باشید .

مهدی بشیر

 

 

۲ پاسخ به “شب چله یا شب یلدا”

  1. خیلی دلچسب و گسترده-ممنون شما دوست گرانقدر.

  2. salehayoussofi گفت:

    دوست عزیزم شب یلدا را مفصل تشریح داده اید که به معلومات ما نیز افزوده شد تشکر

دیدگاه بگذارید

لطفاً اطلاعات خود را در قسمت پایین پر کنید.
نام
پست الکترونیک
تارنما
دیدگاه شما