تمنای دل
تاریخ نشر پنجشنبه ۶ فبروری ۲۰۱۴ هالند
تمنای دل
رسول پویان
****
دل را بـه تمـنایـی دیـوانـه کنم یـا نه
ســودایی چـشـمان فـتـانـه کـنم یـا نه
دل گم شده
تاریخ نشر سه شنبه ۲۸ جنوری ۲۰۱۴ هالند
دل گم شده
رسول پویان
****
گـمگـشته دل واله و حـیران به دست کیست
خانه به دوش بیسروسامان به دست کیست
سال غم
تاریخ نشر چهارشنبه ۲۵ دسامبر ۲۰۱۳ هالند
این شعر به طور ناخودآگاه در روز کریسمس در مغزم نقش بست و به دون درنگ نبشتم و به هموطنانم تقدیم کردم؛ اگر در آن کم و کاستی دیدید مرا میبخشید.
رسول پویان
25 – 12 – 2013
سال غم
***
امسال سـال درد و غـم رنج و ماتـم است
گر راست گویمت شبی مرگ دمادم است
ستاره در شب یلدا
تاریخ نشر شنبه ۲۱ دسامبر 2013 هالند
ستاره در شب یلدا
رسول پویان
من در سکوت تیره و تنها گریستم
همچون ستاره در شب یلدا گریستم
درس تاریخ
تاریخ نشر پنجشنبه ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳ هالند
درس تاریخ
رسول پویان
****
خروش خون مردم خیره سازد چشم دنیا را
به هم ريـزد بســاط دلـقـکان بی سـر و پــا را
آزادگان خطۀ خورشید
تاریخ نشر یکشنبه ۸ دسامبر ۲۰۱۳ هالند
آزادگان خطۀ خورشید
رسول پویان
***
من از اولاد رستم وارث ملک خراسانم
زپشـت طاهر و مسلم ز دودمان نریمانم
تصویر عینی از شهر کابل
تاریخ نشر پنجشنبه ۵ دسامبر ۲۰۱۳ هالند
تصویر عینی از شهر کابل
(سالیان ۱۳۸۴، ۸۵ و ۸۷)
رسول پویان
بخش چهارم
لیسه های قدیمی کابل
افغانستان اگرچه تاریخ و مدنیت ریشهمند و پرمایه دارد و با تمدنها بزرگ شرق در داد و ستد بوده است؛ لیکن تعلیم و تربیۀ عصری در افغانستان عمر زیادی ندارد. نخستین مکتب ابتدایی جدید به زمان حبیب الله خان در سال 1282 خورشیدی در شهر کابل تأسیس شد. معلمان اولیه هندوستانی بودند.
تصویر عینی از شهر کابل
تاریخ نشر دوشنبه ۲۵ نوامبر ۲۰۱۳ هالند
تصویر عینی از شهر کابل
(سالیان 1384، 85 و 87)
رسول پویان
بخش سوم
دانشگاه(پوهنتون) کابل
در یکی از روزهای آفتابی سال 1305 خورشیدی به یاد دوران تحصیل چندگاهی در صحن دانشگاه به گشت و گذار مشغول شدم و لحظاتی هم در سایهسار درختان انبوه آن تنهای تنها نشستم. در عالم رویا خود را در کنار همصنفیها و دوستان دوران تحصیل یافتم؛ یکایک از خاطرات روزگار جوانی، چون پردۀ سینما از جلو چشمان خسته ام گذشتند.
تصویر عینی از شهر کابل
تاریخ نشر جمعه ۱۵ نوامبر ۲۰۱۳ هالند
تصویر عینی از شهر کابل
(سالیان ۱۳۸۴، ۸۵ و ۸۷)
رسول پویان
بخش دوم
مرکز شهر کابل در سدۀ جاری
هتل و رستورانت اسپینزر در زمان پادشاهی ظاهرخان بسی مشهور بود و خدمتگاران رستورانت همیشه از اشراف و پولداران شهر و مقامات دولتی به گرمی پذیرایی میکردند. این جایگاه و فضای پیش روی آن به کوچۀ مندوی، پل باغ عمومی، بانک تجارتی، بانک مرکزی، مخابرات، وزارتخانۀ اطلاعات و فرهنگ، مالیه، عدلیه، معارف، بلدیه، سرای شهزاده(بازار اسعار)، کاخ سلطنتی(جمهوری)، پارک زرنگار، لسیۀ استقلال، زرغونه، کتابخانهۀ عامه، ولایت، فروشگاه بزرگ افغان و دیگر مغازهها، سینماها، رستورانها، هتل پلازا، هتل کابل(سرینا) و غیره نزدیک است.
تصویر عینی از شهر کابل
تاریخ نشر جمعه اول نوامبر ۲۰۱۳ هالند
تصویر عینی از شهر کابل
(سالیان 1384، 85 و 87)
رسول پویان
بخش نخست
در این ایام در شهر کابل بسیار قدم زدم و از گوشه و کنار، جاده و سرک و کوچه و پسکوچههای آن دیدن کردم و عکسهای زیادی گرفتم. در این جا به شکل بسیار فشرده شمهیی از آن را به روی سیمین اوراق کاغذ میریزم تا روزی و روزگاری به عنوان برگهایی از تاریخ این کهن سرزمین هموطنان را به کار آید.
عید قربان
تاریخ نشر دوشنبه ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۳ هالند
عید قربان
رسول پویان
****
مکش برحلق پاک بی گناهـان تیغ عریانت
مریزان هیچ خونی بر سر کـوی و خیابانت
جايگاه حقوق تعاملی در نظام حقوقي
تاریخ نشر سه شنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳ هالند
رسول پويان
قراردادهای عرفی و حقوق تعاملی ريشه در ژرفای فرهنگ و مدنيت تاريخی اين سرزمين کهن داشته و با شخصيت تاريخی، فرهنگی، تمدنی و اعتقادی باشندگان آن جوش خورده است. ريشههای اين درخت گشنبيخ از مدنيتهای غنامند باستان و تمدن مختلط اسلامی در قلمرو خراسان قديم سيراب شده و هماره برگ و بار داده است. قراردادهای متذکره به شکل شفاهی و سينه به سينه از نسلی و به نسل ديگر انتقال يافته و چونان رودخانة پرآب هميشه جريان داشته است.
فرهنگ ستيزان تمدن گريز
تاریخ نشر سه شنبه ۲۰ آگست ۲۰۱۳ هالند
فرهنگ ستيزان تمدن گريز
رسول پويان
۱۶ / ۱ / ۱۳۹۲
***
بـه آيين بـهاران میستيزند
بـه لطف گوهر جان میستيزند
عید رمضان بر همگان مبارک باد
تاریخ نشر پنجشنبه ۸ آگست ۲۰۱۳ هالند
عید رمضان بر همگان مبارک باد
رسول پویان
طفلکان، از هرسو چشم بر آسمان دوخته بودند. دختر آسمان، چون ماهیان سپید در اقیانوس فضا غوطه میزد. زهره با خوشههای پروین بازی میکرد. مشتری در بزم شعر و موسیقی اورانوس میرقصید. خورشید با انوار اهورایی با دیوان میرزمید. پدران با بستههای نقل و کلچه به سوی خانههای خود میشتافتند. مادرها حنای عید بر کفت دست دخترکان مینهادند. در این خلوت صمیمانه و آرام، ماه غمزه کنان گوشۀ ابرو نمایانید؛ فریاد شادی طفلکان فضا را پرنمود. وا وا، فردا عید شد؛ وا وا، فرد ا عید شد.
پاکستان، بر سر دوراهی انتخاب
تاریخ نشر شنبه ۲۰ جولای ۲۰۱۳ هالند
پاکستان، بر سر دوراهی انتخاب
رسول پویان
سرطان 1392خورشيدی
***
تطبیق پروژۀ سرمایهگذاری هنگفت سران کشور چين در گوادر بندر واقع در صوبۀ بلوچستان پاکستان پیشدرآمد فاصلهگیری حکام پاکستان از استراتيژی کهنه و سنتی دوران جهان دو قطبی درعهد جنرال ضیاءالحق خواهد بود. سران پاکستان چند دهه است که از این استراتیژی سنتی (که جنگ و بحران فراگیر در افغانستان را دامن میزند)، به عنوان گاوشیری استفاده کرده اند و کمکهای وافر نظامی و اقتصادی سران غرب (خاصه ایالاتمتحدۀ امریکا) و کشورهای عربی (بویژه عربستان سعودی) را به کشور خود سرازیر ساخته اند.
نشر کتاب اقتصاد عمومی هرات
تاریخ نشر چهار شنبه ۱۷ جولای ۲۰۱۳ هالند
کتاب اقتصاد عمومی هرات تأليف رسول پویان در 10 فصل و 346 صفحه در آخرین روزهای بهار 1392خورشیدی در افغانستان، ولایت هرات، چاپخانۀ توانا به زیور چاپ آراسته شده است. در متن کتاب احصائيه و آمار زيادی وجود دارد؛ بیش از 35 جدول احصائيوی در متن کتاب آمده است.
نقش هرات در اقتصاد افغانستان
تاریخ نشر سه شنبه ۹ جولای ۲۰۱۳ هالند
نقش هرات در اقتصاد افغانستان
رسول پویان
هرات در درازنای تاريخ هماره موقعيت سوقالجیشی داشته و از نگاه اقتصادی و فرهنگی بسی مشهور بوده است. هرویان در دورههای اوستایی، مادها، هخامنشی و ساسانی زندگی دهنشینی و شهری را به سبک کلاسیک تجربه کردند. پس از انتشار اسلام در قلمرو خراسان قدیم هرات باز به مرکز فعالیتهای اقتصادی، تجارت، فرهنگ و تمدن تبديل شد و هرویان در شکلدهی و شيرازهبندی مدنيت مختلط اسلامی نقش متبارزی داشتند. این اهميت استراتیژیک در ادوار دولتهای مستقل خراسانی نیز ادامه پیداکرد؛ لیکن پس از فروپاشی امپراتوری تیموریان دورۀ طولانی بحران سياسی و اقتصادی، انحطاط و اضمحلال فرهنگی و تمدنی این خطۀ باستانی آغاز گردید.
صلح خیالی و صلح واقعی در افغانستان
تاریخ نشر دوشنبه ۸ اپریل ۲۰۱۳ هالند
صلح خیالی و صلح واقعی در افغانستان
رسول پویان
بهار 1392خورشیدی
****
سران حکومت کابل به رهبری حلقۀ محدود ارگ نه تنها برای صلح پایدار برنامه و پلان جامع ندارند، بلکه در راه ایجاد وحدت ملی بر مبنای اتحاد اقوام، تأمین حقوق اتباع کشور، درک و شناخت فرهنگ و مدنیت این سرزمین تاریخی و شیرازهبندی نظام سیاسی و اقتصادی سالم، باظرفیت و فعال نیز به کلی ناکام بوده اند.
نگاهی به نقش موسسات خارجی در افغانستان
تاریخ نشر سه شنبه ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲هالند
نگاهی به نقش موسسات خارجی در افغانستان
(NGOs)
رسول پويان
***
موسسات غيردولتی خارجی در همآهنگی و همکاری با موسسات دولتی و قوای نظامی خارجی به منظور اهداف خاصی در افغانستان فعاليت میکنند. آنها با اينکه پراکنده عمل کرده و نتوانسته اند برمحور منافع عمومی غـرب در افغانستان و منطقـه مـوفقيتهای برجسته يی به دست آورند؛ ليکن دارای اسـتـراتـيژی، تاکتيکـها، منافـع و پالسی مشخص خـود اند .
سکوت شب
تاریخ نشر پنجشنبه ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲ هالند
این شعر در سال ۱۳۶۱خورشيدی سروده شده است؛ اما هنوز که هنوز است، شب را پایانی نیست و قایق دل در چنگ امواج توفانهای وحشی گرفتار است. بیجا نخواهد بود اگر احساس آن زمان را بار دیگر لمس نماییم.
رسول پویان
۷ / ۲ / ۱۳۶۱
سکوت شب
****
پرندگان لطیف افکار،
در پرنیان چین چین مغز،
بسان کبوتران سرگردان،
پرواز می کنند.
شب ستیزان همدمان آفتاب
تاریخ نشر پنجشنبه ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲ هالند
شب ستیزان همدمان آفتاب
*******
بسی روشن است که در سده های اخیر در سرزمین آفتاب، غروب پردرازنایی چیرگی یافته و تیره ابرهای قیرگون با مهردل افروز ستیز کینه توزانه می کنند. بر ماست که در مبارزه با تاریکی کمر همت بسته و لحظه یی از نورافشانی و روشنگری غافل نباشیم.
چه زیباست که با استقبال از پنجمین سال نشراتی تارنمای ۲۴ ساعت فعالیتهای فکری و فرهنگی خود را افزایش بخشیده و سمند تیزگام قلم را در میدان شبزدۀ میهن بیش از پیش بجولان اندازیم و محترم مهدی بشیر را در توسعۀ امور نشراتی با فکر و قلم یاری کنیم.
جايگاه هرات در مدنيت خراسان
تاریخ نشر سه شنبه ۱۴سنبله ۱۳۹۱ – چهارم سپتامبر ۲۰۱۲هالند
رسول پویان
جايگاه هرات در مدنيت خراسان
از عهد باستان تا گسترش اسلام
********
هرات در عهد باستان موقعيت سوق الجيشی و شهرت فراوان داشت. از باستان زمانه ها اين خطة کهن دارای آبادانی، نظم سياسی و اقتصادی و مدنيت بوده است. هرات در ادوار اوستايی، مادها، هخامنشيان، کوشانيان و ساسانيان مرکز تلاقی تمدنهای بزرگ بوده و حوزه های مهم و استراتيژيک را بهم پيوند داده است و از اين تمدن های باستان به نحو شايسته يی تغذيه و بهره وری کرده است.
هلال عید
تاریخ نشر شنبه ۲۸ اسد ۱۳۹۱ – ۱۸ آگست ۲۰۱۲ هالند
عید رمضان برای مسلمانان جهان
و مردم عذاب دیدۀ میهن فرخنده و مبارک باد!
رسول پویان
چه دلپذیر است که خانواده ها، اقوام، دوستان و همسایگان در فضای مملو از محبت، احساس و عاطفه همدیگر را به آغوش می کشند و به هم شادی و خوشی تقدیم می نمایند. از این چه زیبا تر که بر گرد سفرۀ شیرینی و آجیل باب عید با دلهای مهربان و خالی از هرنوع کینه و ستیز می نشینند و خنده و اختلاط می کنند.
پس لرزه های آتشین جنگ سرد
رسول پویان
پس لرزه های آتشین جنگ سرد در خاورمیانه
تاریخ نشر یکشنبه اول اسد ۱۳۹۱ – ۲۲ جولای ۲۰۱۲
تاریخ جامعۀ بشری پر از تقابلات و تعادلات قدرتهای زورگوی جهانی بر سر منابع و ثروتهای باالفعل و باالقوۀ کرۀ زمین می باشد. پیر کهن سال تاریخ از رقابتهای خونین و جنگهای شدید استعماری در جهان (خاصه در شرق) داستانها در دل دارد. در عرصۀ تقابلات خونين و مخرب، بشر در صد سال اخیر دو جنگ ویرانگر جهانی را تجربه کرده است. در بخش نظام سازی و ساماندهی زندگی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تجارب متنوعی در دست است. پس از جنگ دوم جهانی ما ظهور جهان دو قطبی را بر محور نظام کاپیتالیزم و سوسیالیسم داشته ایم؛ در فضای جنگ سرد سران پیمان ناتو و حامیان پیمان ورشو در عرصۀ سیاسی، اقتصادی، تسلیحاتی و ایدئولوژیک عملاً باهم زورآزمایی می کردند.