۲۴ ساعت

امید تازه برای ختم جنگ داخلی در لیبی

تاریخ نشر سه شنبه  ششم  عقرب  ۱۳۹۹ – ۲۷  اکتوبر ۲۰۲۰ هالند

در هفته ی گذشته دو گروه شامل در، درگیری های جاری لیبی به امضای  یک توافقنامه، به منظور پایان دادن به جنگ های داخلی ۹ ساله ی خویش، دست یافتند.

 توافقنامه ی یاد شده در پایان یک اجلاس چهار روزه در ژنیو، امضا گردید. توافقنامه ایکه سازمان ملل به اجرای آن چشم امید دوخته است.

 بر بنیاد این توافقنامه دولت وفاق ملی در طرابلس، که از حمایت ترکیه برخوردار است، به رسمیت شناخته می شود و نیرو های ارتش ملی، تحت حمایت روسیه و امارات متحده ی عربی، به رهبری جنرال خلیفه حفتر در شرق کشور، ملزم میگردند تا تمام واحد های نظامی خویش را به قرارگاه های اصلی شان باز گردانند.

در توافقنامه همچنان آمده است که نیروهای خارجی شامل در جنگ لیبی، باید در مدت سه ماه از این کشور خارج شوند و نیرو های پلیس نظارت مناطق درگیر مناقشه را به دوش گیرند.

اگر به انگیزه ها، عوامل و پس منظر درگیری های داخلی لیبی نگاه کنیم این واقعیت برجسته میگردد که، در فبروری سال ۲۰۱۶ در این کشور شورش هایی علیه حکومت معمر القضافی براه افتید. این شورش ها درست زمانی شروع شدند که در دو کشور همسایه ی لیبی، تونس و مصر،  ناآرامی ها و برخورد هایی تحت عنوان « بهار عرب»  براه افتیدند. شورش گران لیبیایی از طرز حکومت ۴۲ ساله ی معمر القضافی، ابراز نارضایتی می نمودند.

این نه فقط شهر وندان لیبی بودند که به شورش  و هرج و مرج در کشور پرداختند، بلکه همچنان در بین اینها جنگ جویان کارآزموده ای، که همراه با تروریست های سازمان تروریستی القاعده در افغانستان و عراق به جنگ پرداخته و مهارت های جنگی کسب کرده بودند، نیز وجود داشتند.

برخورد ها و شورش های لیبی زمانی از اوج و شدت زیاد برخوردار گردید که، معمر القذافی اعلام نمود، کشورش تحت تهاجم نیرو های اسلام گرای افراطی قرار گرفته و او میخواهد علیه این گروه ها، بویژه القاعده بجنگد و در این راستا ناگزیر است از قوه ی  قهری و نیروی نظامی بر ضد شورش گران یاد شده استفاده نماید.

قذافی با توجه به چگونگی وضعیت بحرانی کشور، همچنان اعلام داشت که پاکسازی « خانه به خانه» را آغاز میکند.  در این زمان شورای امنیت سازمان ملل نیز بخاطر حفاظت جان شهروندان غیر نظامی، مجوز یک مداخله ی نظامی را در این لیبی در دستور روز قرار داد.

 بدین بنیاد مداخله ی نظامی ۱۵ کشور، به رهبری ناتو در لیبی آغاز شد و طی آن، هم شورش گران و هم پایگاه های نظامی قذافی بم بارد گردیدند.  جنگ ادامه یافت تا آنکه شورش گران آخرین شهر تحت کنترول قذافی «سیرت» را، که خود وی نیز در آنجا کشته شد، به  کنترول خویش در آوردند.

جنگهای داخلی لیبی فرار و مهاجرت هزاران هزار خانواده به شمول سیاه پوست هایی را که، گفته می شد برای دفاع از قذافی رزمیده بودند، در پی داشت.  پس از کشته شدن قذافی در سال ۲۰۱۲ در این کشور اجلاس ملی برگزار گردید. با وجود این هم جنگ  ها و برخورد ها، عمدتا بین بقایای رژیم قذافی در طرابلس و نیروهای به رسمیت شناخته شده ی جهانی آنوقت، توبرک، در شرق کشور، ادامه یافت.

در لیبی در سال ۲۰۱۶ یک دولت ایتلافی، به مرکزیت طرابلس تشکیل گردید.  عامل بوجود آمدن این دولت را راه اندازی  یک سری از گفتگوها، تحت نظارت سازمان ملل متحد، بین طرفهای داخل مناقشه تشکیل میداد.

 در جریان این فراز و نشیب ها و این کشمکش های داخلی و دست اندازی های پیدا و پنهان کشور های دیگر،  لیبی در واقعیت به دو بخش شرقی و غربی تقسیم گردیده است.

علی الرغم  تحمیل تحریم تجهیزات جنگی به لیبی ، کشور های مصر، عربستان سعودی و امارات متحده ی عرب در این کشور، به نیروهای حفتر در شرق کشور، نیروی نظامی و تجهیزات جنگی میفرستند. این در حالی است که ترکیه از حکومت مستقر در طرابلس حمایت می نماید.

درحالی که روسیه، فرانسه و ایالات متحده ی امریکا، بطور رسمی از تلاش ها برای انجام مذاکرات صلح لیبی پشتیبانی می نمایند، ایشان به شکل های دیگر از نیروهای حفتر در شرق نیز حمایت میکنند. به بیان دیگر کشور لیبی اکنون  به یک میدان جنگ  بین بازیگران سیاسی جهانی مبدل گردیده است.

حال که قرارداد‌ اتش بس، میان نیروهای درگیر در این کشور به امضا رسیده است،  این اقدام می تواند امید ها  را برای اعاده ی صلح و ختم جنگ ۹ ساله در لیبی تقویت بخشد.

اگر جنگ جویان  مستقر در هر دو طرف نبرد، با توجه امکانات و ارزش هایی که در سال های دوام جنگ از نزد شان به بیهوده رفته اند و با در درک این واقعیت که، هیچ کشور برونی بدون توجه به اهداف ویژه ی خویش، به پشتیبانی هیچ یک از جوانب و نیروهای درگیر جنگ نمی پردازد، به گفتگو های صلح روی آروند و مانند گروه طالبان و دولت افغانستان، در گفتگو های احتمالی، وقت کشی و بهانه جویی نکنند، امکان زیادی از این وجود دارد که،  به زودی صلح عالانه و پایدار به لیبی باز گردد و شهروندان آن از درد غربت و بیچاره گی یکسره  نجات یابند. 

جرمی