چهل نماز در مدینه منوره
چهل نماز در مدینه منوره
تتبع ونگارش :
الحاج امــیـــن الـدیــن« سعـیـدی – سعید افـغــانی »
مـدیـــر مرکزمطـالعات سـتراتیژیک افـغان ومسؤول
مرکز کلتوری دحــق لاره- جـرمـنی
تاریخ نشر جمعه ۱۵ ثور ۱۳۹۱ – جهارم می ۲۰۱۲
الحاج امـین الدین « سعیـدی- سـعـیـد افـغـانی »
در نزد بسیاری از مسلمانان چنین شایع است : هرکسی که برای مراسم حج عازم عربستان سعودی میگردد ، واجب است تا به مدینه منوره برود ، ودر آنجا باید بصورت حتمی در مسجد نبوی هشت روز را سپری وچهل نماز بخواند ، وحتی بسیاری از مسلمانان زیارت از مدینه وبخصوص زیارت قبر پیامبر اسلام محمد صلی الله علیه وسلم را جز مراسم حج بشمار میاورند .
در حالیکه در شرع اسلامی چنین حکمی وجود ندارد ، که حاجی ها بصورت حتمی چهل نماز را درمدینه منوره بجاءاورند ، بلکه اصلآ ضم کردن سفر حج وعمره به زیارت مدینه منوره اختیاری است وب خود شخصی حاجی بر میگردد.
حاجی ویا دقیق تر بگویم عازم و مصمم اجرای فریضــﮥ حج میتواند بعد از ادای مناسک حج یا عمره بدون اینکه به مدینـﮥ منوره سفر وزیارت نماید به کشور خویش دوباره بر گردد، عدم زیارت مدینــﮥ از لحاظ شرعی هیچگونه اشکالی ندارد .
بر عکس مسلمان میتواند از کشور مربوطه خویش راسآ برای زیارت مدینه منوره سفر نماید ، در مسجد نبوی میتواند نماز بخواند و بدون اینکه به مکۀ مکرمه مشرف شوند ودوباوره به منطقه ویا کشور متبوع خویش برگردد.
خلاصه امر اینکه در شرع اجباری بالای حاجی نیست ، که حتمآ باید سفر مکه ومدینه با هم یکجا ودریک وقت صورت گیرد ، وحاجی میتواند هر دوی این سفر در یک بار انجام دهد در هردو صورت ممانعت شرعی وجود ندارد .
چهل نماز :
تعدادی از مسلمانان که استدلال مینمایند که حاجی باید بصورت حتمی در مدینه منوره در مدت هشت روز چهل نماز را بر جا اورد وحتی آنر مرتبط به قبولی حج میشمارند واستدلال خویش رابه روایتی که در مسند امام احمد از حضرت انس رضی الله عنه روایت شده ، مرتبط میسازند .
در حدیث متبرکه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند :
« من صلی فی مسجدی أ ربعین صلا ه لا تفوته صلاه کتب له براءه من النار ونجات من العذب وبری من النفاق » ( هرکس در مسجد من چهل نماز بخواند که هیج نمازی از او فوت نشود برایش برائت از دوزخ ونجات از عذاب نوشته میشود واز نفاق بری می گردد )
قبل از همه باید گفت که: علمای اهل حدیث این حدیث را از جمله احادیث ضعیفه می شمارند ، واین حدیث به هیچ صورت بنزد اهل حدیث مورد حجت قرار نمیگیرد ، بلکه در این زمینه مطابق احادیث صحیحه وسعت وجود دارد ، بنابر این هرکسیکه به مدینه منوره بیاید نماز های معین یا عدد مشخص از نمازها در مسجد پیامبر صلی الله علیه وسلم بر او لازم نمیشود ، بلکه هر نمازی که درمسجد نبوی بجا ء میاورد از«هزار نماز» در جای دیگر بهتر است ، بدون اینکه این اجروپاداش به نماز مشخصی ارتباط داشته باشد .
حجاج وسایر زایرین ، در ایام اقامت در مدینه منوره حد اعظمی کوشش کند که نماز های خویش را در مسجد پیامبر صلی الله علیه وسلم بجا ء آرند، تا بتواند اجر و پاداشی که در حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است ، بدست آورد.
پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید: « صلاه فی مسجدی هذا خیر من ألف فیما سواه إلا المسجدالحرام » (یک نماز در این مسجد من بهتر از هزار نماز در غیر آن است به جز مسجد الحرام ).
خواننده محترم !
هدف اینست که هشت روز و چهل نماز هیچ ربطی به حج و عمره ندارد ؛ فرق ندارد که یک مسلمان چهل نماز میخواند و یا هم هشتاد نماز ! و یا هم دوصد نماز میخواند و یا چهارصد نماز و یا بیشتر از آن میخواند ، هر چه بیشتر بهتر.
ولی اگر احیانآ عدد نماز به چهل نرسد ویا از چهل نماز زیاد شود ، حج وعمره اش درست است ودر این مورد همۀ علما ء مذاهب فقهی متفق القول اند وهمه بایک نظر اند که حج ، با تقلیل وتزید نماز در مسجد نبوی در مدینه منوره مورد سؤال قرار نمگیرد.
همچنان برخی از مسلمان در مورد چهل نماز در مسجد نبوی وبخصوص زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم در ایام حج وعمره به احادیثی دیگری هم استدلال مینمایند و میگویند که :
۱- « من حج ولم یزرنی فقد جفانی » ( کسیکه حج کند ومرا زیارت نکند با من جفا کرده است )
۲- « من زارنی بعد مماتی فکأ نما زارنی فی حیاتی » ( کسیکه بعد از وفاتم مرا زیارت کند گویا درحیاتم مرا زیارت کرده است )
۳- «من زارنی وزار أبی ابراهیم فی عام واحد ضمنت له علی الله الجنه » ( کسیکه مرا وپدرم ابراهیم را در یک سال زیارت کند نزد الله برای او ضمانت بهشت می کنم )
۴- « من زار قبری و جبت له شفاعتی » ( کسیکه قبر مرا زیارت کند شفاعت من بر او واجب می گردد »
در مورد احادیث متذکره همه علمای حدیث متفق القول اند که هیچ یک از این احادیث و امثال آنها از پیامبر صلی الله علیه وسلم به ثبوت نرسیده اند .
از جمله حافظ ابن حجر در کتاب خویش ( التخلیص ) بعد از ذکر این روایات مینویسد : راههای ورود این احادیث ضعیف است .
حافظ عقیلی مینویسد : این احادیث از جمله احادیث صحیحه نمیباشد .
شیخ الاسلام ابن تیمیه (رح ) به قاطعیت گفته است که: همه ای این احادیث موضوعی هستند که بر زبان پیامبر صلی الله علیه وسلم بسته اند و هیچ دلیلی بر صحت آن احادیث موجود نیست» . ( برای معلومات مزید مراجعه شود به رساله : الرد علی البکری ص۵۵. )
واگر احیانآ یکی از این احادیث به صورت درست به ثبوت میرسیدند یقین داشته باشید که : اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم در عمل بدان نسبت به ما پیشی می گرفتند واحکام آنرا برای امت توضیح وتبین می نمودند و امت اسلامی را بسوی ان دعوت مینمودند ، زیر آنها بعد از پیامبر صلی الله علیه وسلم بهترین انسانها وعالمترین انها به حدود الله و شرع اسلام بودند .
از جمله دار قطنی ، بیهقی وشیخ الاسلام ابن تیمه وابن حجر رحمـه الله علیهم توضیح داده اند که این روایات وامثال همچوروایات جعلی ویا از جمله روایات ضعیفه میباشد .
ابن باز رحمه الله می گویند:« اگر واقعا این احادیث صحیح ب ودند پس حتما صحابه که از همه در کسب فضایل جلوتر بودند ،اینکار را می کردند و امت را تشویق به زیارت قبر پیامبر می کردند. ولی ؛ بر عکس ملاحظه میفرمایم که هیچگونه نقلی بر تشویق امت بر این امر از جانب صحابه دیدیه نشده ، عدم موجودیت تشویق و ترغیب صحابه بدین امر ، خود دلیلی است بر غیر مشروع بودن براه انداختن سفر خاص الخاص غرض زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم . »( برای معلومات مزید مراجعه شود به کتاب تحقیق و ایضاح لکثیر من المسائل الحج ص ۷۰ با تصریف. )
همچنان دلیل ضعف این احادیث را در کتاب « الصارم المنکی فی الرد علی السبکی » تالیف علامه حافظ محمد بن عبدالهادی می توانید به تفصیل مورد مطالعه قرار دهید .
خواننده محترم :
طوریکه که گفته امدیم باید خاطر نشان ساخت که : زیارت مدینه و زیات قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم و خواندن چهل نماز از جمله شروط حج نبوده ، بلکه زیارت قبر پیامبر اسلام برای کسانیکه به زیارت مسجد النبی صلی الله علیه وسلم آمده باشد یا محل سکونتش نزدیک آن باشد سنت است .
اما انعده از کسانیکه در مناطقی دور از مدینه سکونت دارند ،طوریکه که گفته شد ،حق تهیه وسایل سفر خاص بقصد زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم را ندارند . بلکه سنت آنست که بقصد مسجد نبوی وسایل سفر آماده کند، وضمن زیارت مسجد ، به زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم و دو رفقیش هریک : ابو بکر صدیق و امیر المومنین حضرت عمر اقدام کند .
طوریکه درحدیثی مشهوری که روای آن ابی هریره میباشد ودر صحیح مسلم وصیح البخاری آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است :
« لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثه مساجد : المسجد الحرام، ومسجد الرسول صلى الله علیه وسلم، ومسجد الأقصى » ( وسایل سفر بقصد زیارت تهیه
نمیشود مگر به سوی سه مسجد ، مسجد الحرام ومسجد من ومسجد الآ قصی )
اگر قرار میبود که مسلمانان تنها بسوی قبر پیامبر صلی الله علیه و سلم در مدینه ، وسایل سفر را اماده مینمودند ، بطور یقین شرع اسلام امت را بسوی رهنمایی وهدیت نموده و فضایل آنرا بیان میداشت.
پیامبر اسلام با تمام صراحت بیان فرموده اند که : « لا تتخذو ا قبری عیدا ولا بیوتکم قبورآ وصلوا علی فإن صلاتکم تبلغنی حیث کنتم » ( قبر مرا محل بر گزاری عید نگیرید و خانه های خود را به قبر تبدیل نکنید و بر من درود بفرستید ، درود شما به من می رسد در هر جا که باشید )
اما کسانیکه به مد ینه منوره سفر نمایند ، ممانعتی شرعی دیده نمیشود که آن شخص به قبرستان بقیع رفته وبه روح آنان دعا کند و یا میدان شهدای أحد را زیارت کند؛ در این هیچ جای شک نیست که پیامبرصلی الله علیه وسلم در آغاز از زیارت قبور نهی کرد، ولی سپس به منظور بیاد آوردن آخرت و عبرت گرفتن از کسانی که در آنجا دفن شده‌اند، به آن اجازه داد. مگر در حین زیارت قبور به یاد داشته باشید که ، باید از تبرک جستن به قبور و استغاثه از مردگان و شفیع قرار دادن و توسل کردن به آنان جدآ خودداری نماید .
بالا رفتن و نماز خواندن در محلی از کوه احد که گفته می شود محل نماز پیامبر صلی الله علیه وسلم بوده، یا بالا رفتن به آن جهت تبرک، یا بالا رفتن به کوه رماه جهت جستجوی آثار صحابه؛ و از این قبیل اعمال، در دین مقدس اسلام و سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم ،هیچگونه مشروعیتی نداشته و مستحب نیست، بلکه از امور مستحدثه‌ای است که شرع از آنها نهی کرده است.
یادداشت:
متاسفانه بسیاری از حجاج طوری فکر میکنند که اقامت شان در مدینه منوره بیشتر از روزهایی باشد که در مکه مکرمه بوده‌اند ! در حالی که یک نماز در مسجدالحرام با صد هزار نماز در سایر مساجد برابری می کند.
طوریکه قبلآ یاداور شدم : یک نماز در مسجدالنبی برابر با هزار نماز در سایر مساجد است و این تفاوت بزرگ در فضیلت بین نماز در مکه و نماز در مدینه دلیلی روشن برای حجاج است تا ماندنشان در مکه بیشتر از مدینه باشد.
همچنان طوریکه که گفته شد ، بسیاری از حجاج گمان میکنند که زیارت مسجدالنبی جز و مناسک حج است و به این خاطر به همان اندازه که بر مناسک حج حریصند ، برزیارت مسجدالنبی هم حرص می‌ورزند و حتی به طوری که اگر کسی حج کند و به مدینه نرود به نظر آنان حجش ناقص است.در حالی که حقیقت بر خلاف است !
چون زیارت مسجدالنبی سنتی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم به نماز خواندن در آن تشویق کرده است و هیچ ربطی به حج ندارد، و زیارت مسجدالنبی از شروط صحت و حتی کمال حج نیست، ولی طوریکه قبلآ گفتیم در ذات خود عملی مشروع است.
همچنان حتمی نیست که مراسم حج و عمره و زیارت مدینه منوره را در یک سفر انجام دهیم ، این موضوع در شرع اسلامی بخود انسان ارتباط میگیرد که به اختیار خود این سفر را انجام دهد .
حاجی میتواند پس از ادای مناسک حج یا عمره بدون اینکه به مدینه منوره بیاید به منطقه که تشریف اورده دوباره باز گردد ، از لحاظ شرعی هیچگونه ممانعتی در مورد وجود ندارد .
همچنان بر عکس شخصی می تواند از کشور یا منطقه اش مخصوصآ برای زیارت به مدینه منوره بیاید و در مسجد شریف نبوی نماز بخواند و بدون اینکه به مکه مکرمه مشرف شود به خانه و یا کشور متبوع اش دوباره بر گردد .
پایان
ادرس ارتباطی :یا بریښنا لیک :
دیدگاه بگذارید