جفای نابخشودنی
تاریخ نشر یکشنبه ۱۱ آگست ۲۰۱۳ هالند
ویس احمد (حکمت)
جفای نابخشودنی؛ کودکان خیابانی در حال افزایش اند!
نگارش: ویس احمد(حکمت)
مدیرمسوول مجله رفاه نوجوانان در غرب کشور و مدافع حقوق کودکان در هرات
هر روزه چشمان ما محو حضور کودکانی در جاده های شهر می گردد که با ظاهری غبارآلود، افسرده و ژولیده و چشم های خسته مصروف دست فروشی، جمع آوری زباله ها، پاک نمودن شیشه های موترها، گدایی و ده ها کار شاقه دیگر هستند. این کودکان معصوم و مظلوم در جستجوی سرنوشت و سیر کمیاب شاید برای شان جاده ها را می شمارند.
افغانستان بیشتر از هر کشور دیگری در پهنه ی گیتی، با پدیده شوم کودکان روی جاده (خیابانی) دست و پنجه نرم می کند، به حدی که این آسیب اجتماعی به سوی تبدیل به یک بحران عظیم اجتماعی آغاز به حرکت نموده است.
فقر اقتصادی، حرص، ناکامی خانواده ها، جنگ، حوادث طبیعی یا انسانی، انواع سؤ استفاده ها، شهرنشینی و تراکم بیش از حد مردم در شهرها، فقدان سرپناه، خشونت، تغذیه نامناسب، بی توجهی خانواده ها، عدم کنترول ازدیاد فرزند در خانواده به ویژه فقرا، مجبور ساختن کودکان به کار، مهاجرت ها بر اثر ناامنی و ده ها عامل دیگر در افغانستان، این سرزمین لحظه ی تاریک و لحظه ی روشن، بستر مناسب برای وجود معضله کودکان روی جاده گردیده؛ کودکانی که مصروف مبارزه برای زنده ماندن هستند.
ماده ۲۷کنوانسیون حقوق کودک ملل متحد چنین متذکر شده:همه ی کودکان حق دارند از شراط خوب زندگی برخوردار باشند . حق دارند بازی کنند؛ آموزش ببینند تا شرایط مناسب شکوفایی توانایی ها و رشد جسمی، معنوی، اخلاقی و اجتماعی آنها فراهم گردد.
کودکان فقیر که در جاده ها روز را شب می نمایند، بخشی از جامعه بشری بوده که پرداختن و توجه به آن، نه تنها جلوگیری از نقض حقوق کودکان به شمار می آید، بلکه جلوگیری از آغاز بحران اجتماعی بی سابقه خواهند بود.
آگاهی جامعه نسبت به پدیده ی کودک خیابانی امری است لازم چرا که موج کودکان خیابانی بزودی از حالت کودکی خارج شده و تبدیل به جوان خیابانی شده و جوان خیابانی همچون بمب است.کودک خیابانی به عنوان گروهی از کودکان جامعه است که با توجه به شرایط خاص سنی خود در حال گذراندن دوران بلوغ و بحران هستند. اینها نیازمند حمایت جدی بیشتر والدین هستند ولی از انجا که به دلایل گوناگون از حمایت والدین محروم هستند، در جاده ها رها شده و بخاطر بدست آوردن پول دست به هر کاری حتی اعتیاد، قاچاق و اعمال تروریستی نیز می زنند.
وجود کودکان روی جاده درجامعه ما منشا در خانواده دارد و به تدریج وضعیتی را سبب میشود که کودکانی که در این سن نیاز به بهره مندی از امکانات رفاهی و آموزشی مربوط به خود را دارند، دچار مشکلات مختلفی میشوند، از جمله انجام کارهای سخت و زیان آور یا دوری از خانواده و محروم بودن از مهر و محبت خانواده ، بازماندن از تحصیل ، امراض جسمی و مشکلات بی شمار دیگری که در برخی موارد با افتادن در دام گروه های تروریستی به مراتب مشکلات بیشتر گریبان اینها را خواهند گرفت.
با آنکه وزارت کار و امور اجتماعی مسوولیت رفع معضله کودکان روی جاده را بر عهده دارد؛ اما آن طور که دیده می شود این وزارت درین امر ناکام بوده است؛ افغانستان در دهه گذشته شاهد مصرف منابع مالی و انسانی هنگفت توسط موسسات و دفاتر داخلی و خارجی برای کاهش ارقام کودکان روی جاده بوده؛ اما به هیچ وجه موثر نبوده و نه تنها کاهش وجود این کودکان در جاده ها را به همراه نداشته، بلکه به مراتب امروزه این کودکان در کشور بیشتر از قبل به چشم می خورند.(ارقام ارائه شده توسط وزارت کار و امور اجتماعی نشان دهنده حضور بیش از ۶ میلیون کودک در جاده ها و کار شاقه آنها می باشد).
اما سوال اینجاست که چطور و چه زمانی افغان ها، کودکان روی جاده را به کودکان آینده ساز و نسل برومند مبدل خواهند توانست؟
هر گونه اقدام جهت کاهش، جلوگیری از تشدید بی سرنوشتی کودکان روی جاده و نقض حقوق آنها و افزایش کودکان در جاده ها مستلزم شناخت این کودکان، طرح ریزی موثر و پلان استراتیژیک ملی می باشد. بدون شک گروه خاصی مانند دولت هرچند بکوشد، اما به تنهایی بر این معضل پیروز نخواهند شد، مگر حساس شدن و همکاری علما و مساجد؛ حمایت های اجتماعی و فرهنگی از خانواده های این کودکان و افزایش سیستم تأمین اجتماعی؛ جلوگیری از فقر و بیکاری و تامین اعاشه خانواده ها با طرح برنامه های کاربردی برای تضمین فردای بهتر؛ فراهم نمودن زمینه تحصیل برای کودکان؛ ایجاد خانه های امن و محیط مناسب برای حفاظت و نگهداری کودکان؛ افزایش ارائه آموزش های فنی و حرفوی؛ توجه به چگونگی رفتار به کودکان روی جاده تا منجر به تخلف و جرم توسط شان نگردد؛ با همکاری و هماهنگی میان دولت و ملت و بهره گیری از مسائل فوق و صد ها راه حل دیگر شاید بتوانیم ارقام کودکان روی جاده را از بیشترین به کمترین، کاهش دهیم.
امیدواریم تا به زودی نه در درازمدت، تدابیر جدی در باز گرداندن کودکان روی جاده به خانواده های شان و یا به مراکز امن و جلوگیری از حضور دوباره این کودکان در جاده ها از سوی مقامات مسوول اخذ گردد و نگذارند تا کودکان روی جاده بیشتر از گدایان در کشور گردند(دولت همواره در از بین بردن پدیده گدایی ناموفق بوده)؛ ورنه کودکان خیابانی شاید به زودی بحران بی علاج گردد و در آن صورت هرگز هیچ فرد افغان این جفای بزرگ به حق نسل فردا و آینده ساز کشور را نخواهند بخشید .
نگارش: ویس احمد(حکمت)
مدیرمسوول مجله رفاه نوجوانان در غرب کشور و مدافع حقوق کودکان در هرات
حکمت عزیز ، ضمن تشکر از کارت زیبایت به مناسبت عید سعید فطر ،منهم عید را به خودت و خانواده محترم از صمیم قلب تبریک میگویم . در باره موضوع مهمی تماس گرفتی و خیلی عالی است . امیدوارم که مقامات دولت افغانستان در مورد توجه کنند و این مشکل را هرچه زود تر حل نمایند. زنده و سلامت باشید.
مهدی بشیر
آقای حکمت خیلی عالی نوشتین امید وارم همه گی مثل شما فکر کنن و روزی برسد که ای قشر رنج دیده هم چنان با خانواده هایشان در آرامش زنده گی نمایند. به امید ای که افغانستان هم چنان در بین کشور های پیشرفته و آرام باشه تا که کودکان بتوانند در صلح و آرامی زنده گی کنند.