بلعجب بازیست در هنگام مستی باز فقر

کز میان خشک رودی ماهیان ترگرفت

                                             « سنائی »

بازار گرمی

تاریخ نشر یکشنبه ششم سنبله ۱۳۹۰ - ۲۸ آگست ۲۰۱۱

ابو محمد انباری ( قاسم بن محمد بن بشار) ادیب معروف عرب ( متوفی درغرهء صفرسال ۳۰۴ یا ۳۰۵ ) از خاطرات خود چنین حکایت کرده است که هنگامی که من ببغداد رفتم پسرم محمد صغیر بود ومن خانه نداشتم ، استادم ابوالعباس ثعلب ( متوفی۲۹۱) مرا نزد طایفهء که بنام « بنی بدر » معروف بودند فرستاد وآنها از من پذیرائی کردند ومبلغی برسم اعانه برای من دادند که احتیاجات مرا کفایت نمیکرد ، در آنجا سخن از کتاب « العین » خلیل ابن احمد بمیان آمد ، من گفتم :

آنکه  را کردگار کرد عزیز

نتواند  زمانه   خوار  کند

                                    (قاآنی)

تواضع از بزرگان

تاریخ نشر یکشنبه ۳۰ اسد ۱۳۹۰ - ۲۱ آگست ۲۰۱۱

ابوالمقدام رجا بن حیوة کندی فقیه ( متوفی بسال ۱۱۲ ) حکایت کرده است که شبی نزد خلیفه عمر بن عبدالعزیز (۱۰۱ - ۹۰) بودم ، چراغ رو بخاموشی گذاشت ، من برخاستم تا پلیتهء چراغ را اصلاح کنم ، خلیفه مرا قسم داد که بنشین و خود برخاست و باصلاح چراغ پرداخت من گفتم :

ای امیر مؤمنان ، آیا تو با این مقام بلند خود برای این قسم کار ها از جای بر می خیزی؟

غریبی  گرت   ماست   پیش  آورد

دو پیمانه آبست و یک چمچه دوغ

گر از  بنده  دعوی  شنیدی  مرنج

جهان  دیده   بسیار   گوید  دروغ

                                      « سعدی »

طشت و آفتابه

تاریخ نشر یکشنبه ۲۳ اسد ۱۳۹۰ - ۱۴ آگست ۲۰۱۱

یکی از ندماء و زیر مهلبی ( ابو محمد حسن بن محمد بن هارون متوفی بسال ۳۵۲ ) که ویرا قاضی ابوالقاسم جهنی میخواندند و شخص ادیب و با کمالی بود، همیشه در ضمن سخنان خود بمبالغه و اغراق می پرداخت و چیز هائی میگفت که بمیزان عقل وبرابر نمی آید، مهلبی این عادت جهنی را میدانست ولی به احترام فضل و ادب وی تحمل میکرد و هیچ اعتراض نمی نمود!

 یکرکوز که ابوالفرج علی بن حسین اصفهانی مصنف کتاب مشهور « اغانی» در مجلس وزیر حضور داشت ، رشتهء سخن به توصییف « نعناع » گیاه معروف منتهی شد و ابوالقاسم جهنی گفت :

من نیک تو خواهم و تو خواهی بد من

تو  نیک  نبینی   و   بمن   بد   نرسد

                                                         « خیام »

پاسخ حکیمانه

تاریخ نشر یکشنبه ۱۶ اسد ۱۳۹۰ - ۷ آگست ۲۰۱۱

یکی از فقهای بغداد بنام ابوالعباس طوسی که میان او با امام اعظم ابوحنیفه نعمان بن ثابت کوفی ( رح ) نقاضتی وجود داشت مترصد فرصت بود تا امام را بهانهء از نظر منصور خلیفهء عباسی بیندازد و خشم منصور را متوجه وی سازد !

روزی که امام بدربار منصور حضور یافته بود فرصت یافته در مقابل حاضرین مجلس خطاب به امام چنین گفت :

 ای ابو حنیفه ، امیرالمؤمنین ( منصور ) به مسلمانی امر میکند که گردن فلان شخص را بزن و او سبب این امر را نمیداند آیا کشتن آن شخص برای این مأمور جایز است یا نه ؟

زمین  نرم بود پرده دار دام فریب

ز مکر دشمن هموار احتراز کنید

                             « صائب »

مهمانی سیاسی

تاریخ نشر یکشنبه نهم اسد ۱۳۹۰ - ۳۱ جولای ۲۰۱۱

سلطان محمود غزنوی (۳۸۸-۴۲۱) در آغاز سلطنت خویش به سلجوقیان اجازه داده بود که در حدود بخارا سکونت اختیار کنند ولی در حدود سال(۴۲۰) یک روز در اثنای سخن با اسرائیل ابن سلجوق که از جمله رؤسأ و سرخیلان سلاجقه بود وبه غزنه آمده بود، گفت :

ما هر وقت که بمنظور غزا به هندوستان میرویم ناچاریم که لشکری گران همراه خویش ببریم و در نتیجه بلاد خراسان از داشتن قوای کافی محروم می شود و خاطر ما از آن ناحیه مشوش می باشد چه خوبست که از طرف شما اطمینان داشته باشیم تا هر وقت که در آن نواحی محتاج مدد و یاری میشویم به خیل شما استعانت نمائیم.

چشم اگر داری که از لطف نهانی برخوری

                                « صائب »

جوانمردی چه چیزاست ؟

تاریخ نشر دوشنبه سوم اسد ۱۳۹۰ - ۲۵ جولای ۲۰۱۱

حمدون قصار ( ابو صالح حمدون بن احمد بن عمارهء قصار که یکی از بزرگان مشایخ عرفای خراسان  و پیشوای فرقهء قصاریه که از جملهء فرق ملامتیه بوده است و بسال ۲۷۱ وفات یافته است ) حکایت کرده که در نیشابور عیاری نوح  نام زنده گی می کرد که عیاران آن شهر ویرا رئیس و رهبر خود می دانستند و اوامر و نواهی او را طاعت می کردند.

 یکروز او را در راه دیدم و از او پرسیدم:

ای نوح ! بمن بگو که جوانمردی چه چیز است ؟

گفت :

از جوانمردی من می پرسی یا از جوانمردی خودت؟(جوانمردی خودرا بگویم یا جوانمردی ترا؟)

مرگ  برای  ضعیف  امر طبیعی است

هر قوی اول ضعیف گشت سپس مرد

                                       « ایرج »

شکستن آب

تاریخ نشر شنبه ۱۱ سرطان ۱۳۹۰ - دوم جولای ۲۰۱۱

ابو طالب کلیم ( شاعر هنرمند و توانای قرن یازدهم که در سال ۱۰۶۱ وفات یافته ) با نور جهان بیگم که بانوئی شیرین سخن و بذله گوی و شاعره و شعر شناس بود، مشاعره داشت و اکثر اوقات اشعار وی در معرض انتقاد نور جهان بیگم قرار می گرفت و با شوخی های لطیف و ادیبانهء آن میرمن فرزانه مصادف می گردید . وقتی کلیم ، این بیت را سرود :