۲۴ ساعت

دیپلوماسى اسرارآمیز

تاریخ نشر دوشنبه  ششم  میزان ۱۳۹۴ – ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۵ هالند

دیپلوماسى اسرارآمیز

استاد  درمحمد وفاکیش

موقعیکه جریده ارمان انتشار مییافت، پشاور مرکز گرم تلاشهاى سیاسىی گروه ها و حلقات مختلف افغانى و قرارګاه دیپلوماسى اسرار آمیزعده یى از قدرتهاى خارجى بود که بخشی از آن محدود میشد به مساعى سازمان ملل متحد برای ایجاد دولت انتقالى در افغانستان، تدویر لویه جرگه، تصویب قانون اساسى و انتخابات آزاد.

جریده ارمان جهت آگهى مردم کشور از واقعیت مسأله، بخش عمده یى نشراتش را به تفسیر مسایل مربوط  به این مساعى اختصاص داد. منجمله من گزارشى را از سیمینارى تحت عنوان (دورنماى دموکراسى درافغانستان آینده)۱ تهیه وهمچنان مصاحبه یى اختصاصی راکه با فراسس اوکیلو ناظم دفترسرمنشى ملل متحد در افغانستان و پاکستان و معاون رییس هیأت خاص سرمنشى ملل متحد انجام داده بودم  به ترتیب درشماره هاى ۱۰و۱۲جریده ارمان به نشررسید. من نشر  مجدد این گزارش و مصاحبه اختصاصی را در اوضاع  کنونى که کشورما آزمونگاه براى تحقق انواع ستراتیژیها، دیپلوماسیها، عملیاتهاى نظامى و استخباراتى  کشورهاى خارجى شده است عارى از مفاد نمیدانم:

دورنماى دموکراسى درافغانستان آینده

      به ادامه تلاشها و مساعى سازمان ملل، شخصیتها و حلقات افغانى جهت ختم عاجل جنگ و غلبه برمصایب ناشى از آن، از تاریخ ۱۴-۱۶ مارچ۱۹۹۵م. سیمیناری تحت عنوان” دورنماى دموکراسى در افغانستان آینده ” به اشتراک عده یى از شخصیتهای افغانى درهوتل انترکانتیننتال شهر پشاور دایرگردید.

 محمود مستیرى نماینده خاص سرمنشى ملل متحد در روز نخست سیمینار، طی بیانیه یی ضمن یاد آورى از توافق طرفین متخاصم به پلان صلح ملل متحد اظهارداشت که: استاد ربانى در روز نو روز قدرت را به یک شوراى موقت انتقال خواهد داد.

اشتراک کننده گان سیمینار ضمن تأکید روى ارزشمندى اقدامات سازمان ملل، تلاشهاى کوردویز، بینن سیوان و بعد مستیری را به شکل کرونولوژیک آن یاد آورى و به صراحت بیان داشتند که میکانیزمهای ارایه شده ازجانب آنها نسبت عدم توافق به واقعیتهاى جامعه افغانی به رکود حتى به شکست مواجه شده است.

چنانکه درسیمیناراستدلال شد: مطابق میکانیزم جدید آن سازمان باید دو نفرازهر ولایت در شوراى تسلیم گیرى قدرت از استاد ربانى تعیین میگردیدند از اینکه هم اکنون اکثر ولایات کشور تحت نفوذ مستقیم ګروههاى مسلح قراردارند، چطور میتواند دو نفرتعیین شده نماینده گى از آرا و اراده مردم آن ولایت نمایند.

همچنان طبق فیصله شوراى مشورتى کویته وتعهدات أقای مستیرى مبنى برتحقق فیصله هاى آن شورا، بایست یک قواى امنیتى بیطرف تشکیل میگردید تا حد اقل  تضمینى براى اجراى تصامیم حکومت عبورى میبود.

   از سوی دیگر جریان حوادث در کابل نشان میدهد که سعی در استحکام قدرت نسبت به انتقال آن بیشتراست که این خود یکبار دیگر نه تنها تکرار ناکامى نماینده ملل متحد را در اجرای پروگرام صلح نشان میدهد، بلکه عواقب درد ناک جنگهاى شدیدتر و مصایب بیشترى را براى مردم افغانستان در قبال خواهد داشت.

 درموردتشکیل حکومت عبورى در خارج و یا یکى از ولایات کشور خاطرنشان گردید: تشکیل هرگونه ساختارسیاسى و حکومت براى افغانستان در خارج کشور، بنابه تجارب تاریخى، یک امرمخالف به اراده وعنعنه مردم افغانستان است. هکذا ایجاد حکومت عبورى در سایر ولایات سوال تجزیه افغانستان رابه میان میآورد که به هیچوجه براى ملت افغانستان قابل بذیرش نیست.

درمورد نقش دول و حلقات خارجى در حل معضله افغانستان یادآورى شد که قدرتهاى خارجى عوض تحمیل شرایط وعوامل خود، باید در حل معضله افغانستان، سهم انسان دوستانه بگیرند، چه دوام حالت موجود در افغانستان به نفع هیج یک از قدرتهاى خارجى وهمسایه گان این کشور نیست، زیرا دوام مصایب ملت افغان منجر به تقویت تروریزم، گسترش زرع و قاچاق مواد مخدره و بى ثباتى سیاسى درمنطقه و جهان خواهد شد.

  ضمنأ در مورد نقش کشورهاى منطقه بالاى ا قتصاد افغانستان یاد آورى ګردید: کشورهاى شامل”ایکو” که ساحه بیش ازسه صد ملیون نفوس، منابع سرشار طبیعى وامکان وسیع تجارتى را در اختیار دارند در صورت فراهم شدن امکانات براى تحقق اهداف این سازمان، واقعأ میشود که به حیث یکى ازفعال ترین مناطق اقتصادى جهان قرارگیرد، اما نسبت دوام بحرانات کنونى درافغانستان، اکنون قسمأبه بن بست مواجه است.

     چه افغانستان که در قلب کشورهاى حوزه “ایکو” قرار دارد آسیاى جنوبى را به آسیاى مرکزى ارتباط میدهد درصورتیکه بحرانات در افغانستان ادامه بیابد نه تنها مانع عمده در راه اجراى اهداف اقتصادى”ایکو” پا بر جا میماند، بلکه افغانستان نیز ظرفیت امکانات خود جهت تأثیرگذارى مثبت براین پروسه را از دست میدهد.

    همچنان ضمن ابراز نگرانى از تشدید بحران اقتصادى و تورم پولى در افغانستان، خاطرنشان شد که پول براى تشدید فعالیتهاى جنگى چاپ میشود نه به خاطر رفاه ملى وچاپ نوت درافغانستان تابع هیچ معیارى نیست وهیچ ارتباطى دولت فعلى در زمینه به صندوق جهانى پول ندارد و نیزاشاره گردید که چرا خواستن غرامات جنگى از شوروى سابق که اکنون تعهدات آن به دولت روسیه تعلق ګرفته است درعقب پرده گذاشته شده است؟

    درمورد یکتن ازاعضاى حکومت ابراز داشت که قراراستدلال مراجع مربوط دولت روسیه مسایل آمدن روسها و راه اندازى جنگها در افغانستان به سیاست وعمل رژیمهاى قبلى و سیستم نفى شده در آنکشور ارتباط میګرفته است و از جانب دیگردولت روسیه اکنون خود پرابلمهاى جدى اقتصادى دارد که در موقع مساعد براى اعمار مجدد افغانستان سهم خواهد گرفت.

    درارتباط به موضوع مشخص سیمینار”دورنماى دموکراسى درافغانستان آینده”در مورد نوع دموکراسى، چګونگى قانون اساسى موقت تذکراتى به عمل آمد و دراین مباحث مشخص شد که افغانستان در مورد دموکراسى سابقه تاریخى دارد و این واقعیت را میتوان در تصامیم و فیصله هاى قومى به وضا حت یافت، ولى امرعمده انطباق این دموکراسى به نیازهاى زنده گى معاصراست که طورجدى باید در نظر ګرفته شود.

     علاوه تأ یادآوری گردید که در جریان تصامیم و فیصله هاییکه که قبلأ در مورد تحقق دموکراسى در کشور اتخاذ شده بود، عیب این بود که این تصامیم در زنده گى مردم راه نیافت، مثال د رقانون اساسى سال۱۳۳۴ه ش. تأسیس شوراهاى ولایتى که به والیان مشوره دهد در نظر گرفته شده بود، ولى عده یى ازحکام به هراس از محدود شدن اجرأت شان به ایجاد آنهاعلاقمندى نشان  ندادند.

      هکذا در سیمینار متذکره خاطر نشان شد  که قانون اساسى آینده افغانستان، باید در مطابقت با دین مقدس اسلام و مختصات جامعه افغانى باشد، زیرا دین اسلام با دموکراسى در تناقض نبوده مانند آن اعلام مساوات میکند، بناء حقوق و سهم زنان باید در آن طور جدى در نظر ګرفته شود.

 ضمنأ گفته شد که باید توجه به مصایب کنونى زنان افغان و ناگزیری هاى اقتصادى آنها صورت ګیرد.درختم کار سیمینار قطعنامه صادر گردید که نکات اساسى آن از این قرار است:

 اظهارات ومساعى محمود مستیرى با واقعیتهاى موجود در افغانستان انطباق نداشته، تشویش عامه را در جامعه یى افغانى ببارآورده است، لذا کمیته از طرف شاملان سیمینار توظیف شد تا تشویش شاملین سیمینار را به ملاحظه آقاى مستیرى نماینده خاص سرمنشى ملل متحد و جناب پتروس پتروس غالىی سرمنشى ملل متحد و کشورهاى ذیعلاقه که از طرح صلح آقاى مستیرى پشتیبانى کرده اند، با در نظرداشت الویتها تقدیم دارد.

 در مورد پروسه صلح، آتش بس سرتاسرى، قطع جنگ، انتقال قدرت، استقرارامنیت، همچنان تقبیح مداخلات خارجى و اتخاذ تدابیرلازم براى جلوگیرى از أن در قطعنامه مشخص ګردید که:  طوریکه ملاحظه میشود در مورد نکات فوق الذکر در جلسات مشورتى کویته تصامیم اتخاذ شده بود که متأسفانه در پروسه عملى رعایت نشده است.

از جلسه کویته تا امروز نزدیک به ششماه میگذرد، این مدت به طورمثال براى ایجاد قوای بیطرف امنیتى کفایت مینمود. همچنان در مورد میکانیزم انتقال قدرت توصیه هاى جلسه کویته مدنظرګرفته نشده والتفات بیشتربه نظریات گروههاى متخاصم معطوف گردیده است که در نتیجه ترکیبى به وجود آمده که توازن لازم را در بین شخصیتهاى تنظیمى و بیطرف مرعى نداشته است.

     در اخیراشترک کننده گان سیمینار ضمن توصیه به تدوین قانونى که بتواند روابط مردم ودولت راتضمین کند،عدم رعایت حقوق بشررا در کشور که درآن نظام جنگ سالاران حاکم است،  تقبیح و جنگهاى شدید و بی موجب اخیر را در  پایتخت که بمنظورتأمین سلطه کامل به عمل آمده و در نتیجه آن بر جان، مال و ناموس عده یی از باشنده گان شهر کابل تجاوز صورت گرفته است به شدت محکوم نمودند.

درمحمد وفاکیش

دوستان محترم و خواننده گان گرامی  ،  مصاحبه اختصاصى محترم درمحمد وفا کیش با فرانسس او کیلو: را فردا فراموش نکنید